Op een steeds veranderende en meer veeleisende werkvloer is veerkracht een essentiële eigenschap geworden voor medewerkers, teams en organisaties. Kort gesteld is veerkracht meebuigen met de omstandigheden en dan een nieuwe weg vinden. Psychologen omschrijven het als het vermogen om persoonlijke crisissen goed het hoofd te kunnen bieden en er relatief snel weer van te herstellen. Mensen worden veerkrachtig geboren, maar kunnen hun veerkracht vergroten. Hoe verbeter je de veerkracht van je medewerkers en organisatie?
Veerkracht hangt af van onder andere iemands lichamelijke en mentale gezondheid, sociale omgeving en persoonlijke kijk op het leven. Veerkrachtige mensen kunnen externe zaken waar ze geen invloed op hebben, zoals ziekte of werkdruk, beter opvangen. Voor iemand met weinig veerkracht worden dergelijke tegenslagen snel te veel, wat onder andere kan zorgen voor psychische en lichamelijk klachten en langdurig ziekteverzuim.
Er zit een fysieke en een mentale kant aan veerkracht. Fysieke veerkracht betekent dat iemand fit en gezond is en daardoor goed is opgewassen tegen lichamelijke tegenslagen. Mentaal veerkrachtige mensen gaan goed om met tegenslagen en stress. Ze geven niet op, maar ontdekken nieuwe mogelijkheden en oplossingen, nemen de juiste beslissingen en blijven geconcentreerd werken.
Medewerkers met veerkracht kunnen moeilijke of onverwachte ontwikkelingen beter opvangen. Ze zien veranderingen als een uitdaging en bedenken rustig hoe ze er het beste mee om kunnen gaan. Daarnaast communiceren ze beter, omdat ze rationeel blijven werken en reageren. Dit voorkomt conflicten als mensen teveel onder druk staan. Veerkrachtige medewerkers werken meer gericht en zijn effectiever en productiever. Ze vergroten daarmee ook de veerkracht van hun organisatie. Zo’n organisatie is wendbaar en flexibel en kan daarmee beter inspelen op een snel veranderende omgeving.
Het is dus meer dan de moeite waard om de veerkracht van je medewerkers en organisatie te vergroten. Hieronder vind je tien tips hoe je dat kunt doen.
Minder werkstress is goed voor de veerkracht van je medewerkers. Hiervoor is een goede werk-privébalans belangrijk. Medewerkers hebben dan voldoende tijd voor hun privézaken en ontspanning. Bevorder de werk-privébalans met flexibele werktijden en de mogelijkheid tot thuiswerk. Daarnaast beperk je werkstress en vergroot je het werkplezier door medewerkers regie te geven met meer ruimte om zelfstandig te functioneren. Benadruk ook het belang van voldoende ontspanning. Houd daarom in de gaten of medewerkers voldoende pauzeren en genoeg vrij nemen.
Voor mentale veerkracht is het belangrijk dat medewerkers zich bewust zijn van hun sterke punten en deze verder ontwikkelen. Daarnaast moeten ze hun zwakke punten kennen en hieraan werken. Zo kunnen je medewerkers beter omgaan met tegenvallers. Maak een vast onderwerp van de sterke en zwakke punten tijdens ontwikkelgesprekken en in een persoonlijk ontwikkelingsplan (POP). Coach medewerkers waar nodig bij hun ontwikkeling.
Moedig je medewerkers aan om zorgen over hun gezondheid, welbevinden en functioneren te delen met collega’s en hun leidinggevende. Bouw hiervoor stapsgewijs vertrouwen op, zodat medewerkers zich kwetsbaar durven opstellen. Het veilig en open in de organisatie kunnen praten over wat slecht en wat goed gaat, vergroot namelijk de mentale veerkracht van medewerkers.
Voldoende bewegen, gevarieerd eten en genoeg slapen versterken de fysieke veerkracht. Moedig daarom een gezonde levensstijl aan. Bied medewerkers ook trainingen, sportfaciliteiten en preventieprogramma’s aan gericht op hun fysieke en mentale gezondheid. Verplicht medewerkers niet om aan een programma deel te nemen, omdat dat niet motiveert. Onderzoek waaraan ze behoefte hebben en bied dat aan, zodat ze gemotiveerd en effectief aan gezondheidsprogramma’s kunnen meedoen.
Het is belangrijk dat leidinggevenden het goede voorbeeld geven met het vergroten van hun eigen veerkracht. Het wekt een verkeerde indruk als het management stelt dat gezondheid belangrijk is, maar er zelf niets aan doet. Bovendien is een veerkrachtig management ook erg belangrijk voor een organisatie.
De omgeving van een medewerker beïnvloedt zijn of haar veerkracht. Collega’s beïnvloeden elkaar sterk, zowel negatief als positief. Onderlinge spanningen kunnen voor veel stress zorgen. Andersom leidt een goed onderling contact juist tot minder stress. Het is dan ook verstandig om te werken aan een prettige, collegiale sfeer in een team. Bied daarnaast ondersteuning binnen de organisatie met bijvoorbeeld mentorprogramma’s, waarbij ervaren medewerkers jonge collega’s begeleiden. Ook het organiseren van teambuildingactiviteiten en sociale evenementen kan de onderlinge band bevorderen en veerkracht vergroten.
Wat de veerkracht ook verbetert, is een betekenisvolle en stimulerende werkomgeving. Motiveer je medewerkers door duidelijke doelen te stellen en hen daarbij te betrekken. Laat hen daarnaast ervaren dat ze belangrijk zijn voor de organisatie, dat ze bijdragen aan het grotere geheel en dat hun werk zinvol is. Deel met je medewerkers ook je plannen en visie voor de lange termijn. Bij stress en problemen op de korte termijn weten ze dan waar ze het voor doen, wat goed is voor hun veerkracht.
Richt je bij het vergoten van veerkracht sterk op de groei en ontwikkeling van medewerkers door hun coaching, trainingen en cursussen aan te bieden. Ze kunnen zich met nieuwe vaardigheden en kennis beter voorbereiden op veranderingen en zich eraan aanpassen. Ook zijn ze daardoor beter in staat om onverwachte problemen op te lossen.
Het op tijd herkennen van verminderde veerkracht voorkomt dat medewerkers hun werk niet goed meer doen of zelfs uitvallen door ziekte. Een goede indicator is veranderend gedrag. Mensen reageren verstrooid, vergeten dingen, reageren sneller geïrriteerd en/of zijn ontevreden. Ook lichamelijke klachten zoals rugklachten, hoofdpijn, gewichtstoename of gewichtsverlies kunnen aangeven dat het niet goed gaat. Je kunt je leidinggevenden trainen in het herkennen van dergelijke signalen. Vraag je medewerkers ook om het te bespreken als een collega’s niet goed in zijn vel zit. Ze zien dat vaak sneller dan de leidinggevende of een HR-afdeling en soms zelfs eerder dan de betrokkene zelf.
Neem medewerkers niet te veel bij de hand, maar zet ze in hun kracht. Zo gaan zij vanuit intrinsieke motivatie aan de slag met hun eigen vitaliteit en veerkracht.
Met meer veerkrachtige medewerkers neemt de veerkracht van je teams en van je hele organisatie toe. Daarmee functioneert je organisatie beter, wat weer motiveert en de werksfeer verbetert. Dat vergroot vervolgens weer de veerkracht van de organisatie en medewerkers. Als werkgever levert je dit ook op de lange termijn veel voordelen op.
