Digitalisering en de zorg. Ze hebben een haat-liefde verhouding. Want zorg lijkt bij uitstek mensenwerk. Maar aangezien we te weinig mensen aan het bed hebben, kan technologie die zorgprofessionals wel uitstekend ontzorgen. Toch ervaren zorgmedewerkers ook druk dankzij innovatie: denk aan meer druk om te registreren en minder persoonlijk contact. Michel van de Beek, die zelf een apotheek runde waar digitalisering een grote rol speelde, daagt je uit om op een andere manier naar digitalisering in de zorg te kijken.
Digitalisering kan eraan bijdragen dat de rol van zorgverleners verandert. Een apotheek waar robots achter de schermen het werk verrichten, vraagt om een andere aanpak voor de apotheker. “Het logistieke gedeelte valt weg, waardoor er meer tijd is voor contact met patiënten.” Sta er dus bij stil: waar wíl ik als zorgverlener meer tijd aan besteden en hoe kan digitalisering en robotisering me daarbij helpen? Van de Beek: “Digitalisering is misschien wel het sterkste middel dat je hebt om de situatie te veranderen.”
Een digitale overdracht voor medewerkers? Geen goed idee, stelt Van de Beek. Vraag je af of die overdracht wel nodig is. Digitalisering gebruiken om alles te monitoren, is volgens hem het laatste wat je moet doen. “Gebruik digitalisering niet om een data-analyse te maken om efficiënter te werken. Daardoor verliezen zorgmedewerkers hun autonomie. Ze krijgen dan het gevoel dat ze klemzitten in een situatie, ze krijgen geen ruimte meer om iets op hun eigen manier te doen.” En dat kan grote gevolgen hebben, zoals een burn-out. Zorg ervoor dat medewerkers zelf de regie hebben en het gevoel hebben dat ze waardevol werk doen. Daar kan digitalisering bij ondersteunen. Het is dus een hulpmiddel, geen doel op zich.
Mensen zijn veel meer dan ratio. We denken niet alleen, we voelen en ervaren ook. En dat vergeten we nog wel eens als we het over digitalisering hebben. “Terwijl onze emoties en gevoelens ons juist menselijk maken. Dat zijn aspecten die zich lastig laten vertalen in een formule of taal, maar die we wel mee moeten nemen. Een simpel invulveld haalt alle interactie en subtiele signalen uit bijvoorbeeld een intake-proces. Laat patiënten in plaats daarvan hun verhaal inspreken, inclusief alle mogelijke nuances en gevoelens en je gebruikt digitalisering op een hele andere manier.” Van de Beek stelt dat we binnen de zorg minder vaak vanuit efficiency en producten moeten denken. “Zorg dat je de verbinding tussen mensen behoudt.”
De belangrijkste boodschap van Van de Beek: digitalisering is veel meer dan nulletjes en ééntjes. “Gebruik het om dingen anders te organiseren. Niet op de manier waarop we het altijd al deden. Dankzij innovatie kunnen we het béter aanpakken.”
