Per 1 januari kunnen gemeenten ontvangers van een bijstandsuitkering verplichten een tegenprestatie te verrichten. De uitkerende gemeenten kunnen die prestatie opleggen. Onderzoek van RTL Nieuws onder de 30 grootste gemeenten laat zien dat ontvangers van de bijstand het meestal zelf mogen bepalen.
De gemeente Utrecht zal geen tegenprestatie verplichten. Arnhem laat het aan de betrokkene zelf over om een activiteit te bedenken. Eindhoven vraagt zelfs helemaal geen tegenprestatie. Wel verwacht deze gemeente van mensen in de bijstand een maximale inspanning om zo snel mogelijk aan werk te komen. Gemeenten die wel een tegenprestatie willen, denken dan meestal aan vrijwilligerswerk zoals koffie schenken in een verzorgingshuis, vrijwilligerswerk bij de voetbalclub of voorlezen op school.
Verder kunnen gemeenten bijstandsgerechtigden verplichten om te verhuizen als er elders meer werk te vinden is. Gemeenten zoals Tilburg en Arnhem denken dat dit niet snel zal gebeuren. Breda geeft aan dat het overgaat tot het opleggen van de verplichting als dat de enige mogelijkheid is om een baan te krijgen.
Als bijstandsgerechtigden door een onverzorgd uiterlijk hun kans op een baan verkleinen, kan dat leiden tot een korting van de uitkering. Leeuwarden, ’s-Hertogenbosch en Rotterdam willen dit voorkomen door bijstandsgerechtigden bijvoorbeeld naar kledingconsulent Dress for Success te sturen. Rotterdam merkt wel op dat als iemand niet wil luisteren en niets aan zijn of haar situatie wil doen een korting van de uitkering kan volgen. De meeste andere grote gemeenten denken daar hetzelfde over.
Verder komt er een wijziging van de Wet Werk en Bijstand die inhoudt dat gemeenten bijstandontvangers op hun uitkering kunnen korten als ze geen Nederlands willen leren. Een wetsvoorstel hiervoor moet nog door de Eerste Kamer worden goedgekeurd. De ondervraagde gemeenten wijzen er op dat er vaak geen sprake is van onwil als cliënten geen Nederlands spreken. Volgens de gemeente Alphen aan den Rijn gaat het bij veel uitkeringsgerechtigden die de Nederlandse taal niet spreken om bijzondere individuele omstandigheden. Veel gemeenten hebben ook mensen in hun bestand die wel Nederlands zouden kunnen leren maar dat toch weigeren. Venlo geeft bijvoorbeeld aan dan over te gaan tot het korten van de uitkering.
Bronnen: RTL Nieuws, nrc.nl
