Het aantal ambtenaren in Nederland neemt af. De afgelopen vijf jaar tijd daalde het met 65.000 naar 915.000. De afname vindt met name plaats bij Rijk, provincies en gemeenten. Daarnaast is de tevredenheid onder ambtenaren en het aantal vrouwen in de sector toegenomen. Net als in andere sectoren is de vergrijzing ook duidelijk zichtbaar binnen het ambtenarenbestand.
Vergeleken met de totale werkzame beroepsbevolking in Nederland werken binnen de publieke sector (overheid, onderwijs) relatief meer vrouwen en oudere werknemers. Het percentage jongere werknemers ligt relatief veel lager. De gegevens over het aantal ambtenaren staan in het rapport ‘Werken in de Publieke Sector’ dat minister Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties eind september naar de Tweede Kamer zond.
Het bevorderen van langer doorwerken door het kabinet heeft effect. Dit gebeurde onder andere door het afschaffen van de VUT en de verhoging van de AOW-leeftijd. Het aantal 60-plussers groeide in alle publieke sectoren de afgelopen jaren aanzienlijk. Ruim een kwart van de ambtenaren is ouder dan 55. Dat was tien jaar geleden nog 15 procent. Dit betekent een verdere vergrijzing van het ambtenarenapparaat.
De vergrijzing zet zich de komende jaren voort, onder andere door het verder stijgen van de AOW-leeftijd. Bij de vergrijzing speelt ook een rol dat de instroom van nieuwe, jonge mensen de afgelopen jaren laag was. Daarnaast is de externe arbeidsmobiliteit laag. Overheidspersoneel dat een andere baan zoekt, kijkt vooral bij de eigen werkgever of sector.
Er werken relatief veel vrouwen in de publieke sector: van de ambtenaren is 54 procent vrouw. Zij zijn gemiddeld jonger en vaker hoog opgeleid. Daarbij bekleden vrouwen steeds meer managementposities. Het aantal vrouwen in de publieke sector neemt bovendien nog jaarlijks toe. In 2004 waren er in drie sectoren meer vrouwen aan het werk dan mannen. Hiervan is in 2014 sprake in zes sectoren: vijf onderwijssectoren en de rechterlijke macht.
Meer ambtenaren zijn deeltijder geworden. In 2014 was 47 procent deeltijdwerker ten opzichte van 41 procent in 2004. Dat komt niet alleen door de toename van het aantal vrouwen in de publieke sector. Ook bij de mannen stijgt het percentage deeltijders. Wel is het percentage deeltijdwerkers bij de vrouwen fors groter dan bij de mannen. Overigens groeit ook het aantal uren dat ambtenaren in deeltijd werken.
Bij ambtenaren heerst meer tevredenheid over hun werk dan tien jaar terug. Meer dan 80 procent is blij met zijn baan. Onderzoekinstellingen en Waterschappen scoren het best als werkgevers. Zij hebben het hoogste percentage werknemers dat hun een rapportcijfer 8 of hoger geeft.
Bronnen: Rijksoverheid.nl, NRC Carrière
