"Gezondheidszorg is in de twintigste eeuw steeds geavanceerder en professioneler geworden. Vanuit technologisch oogpunt is de zorg in Westerse landen buitengewoon goed. Een keerzijde van het huidige systeem is dat de zorg rondom dokters is georganiseerd en de nadruk ligt op diagnostiek en behandeling van ziektes; een aanpak die onvoldoende gevoelig is voor individuele wensen en behoeften van patiënten. Deze aanpak volstond bij de bestrijding van infectieziekten en acute situaties, maar voldoet niet meer aan het toenemend aantal chronisch zieke patiënten die zorg nodig heeft van meerdere zorgverleners vanuit verschillende zorginstellingen."
De inleiding van dit artikel is een paragraaf uit het proefschrift ‘Patient-centered care in Parkinson’s disease’ van Martijn van der Eijk, een gezondheidswetenschapper die tevens arts in opleiding is. Van der Eijk heeft een breed blikveld dat zich uitstrekt van medische wetenschap tot en met management van zorg. Tijdens zijn studie biomedische wetenschappen aan de Radboud Universiteit behaalde hij de master ‘Fundamentals of Business and Economics’ aan de universiteit Utrecht. In 2009 begon van der Eijk aan zijn promotieonderzoek naar patiëntgerichte zorg, specifiek rondom de ziekte van Parkinson. Het meten en verbeteren van patiëntgerichtheid wordt in dit artikel belicht vanuit zijn bevindingen.
Patiëntgerichtheid betekent het afstemmen van zorg op de specifieke eigenschappen en reële wensen van de patiënt. De ziekte van Parkinson is een illustratief voorbeeld van een chronische ziekte, die gepaard gaat met veel verschillende aandoeningen of problemen bij een patiënt. “Mensen die deze ziekte hebben, worden in toenemende mate beperkt door motorische, cognitieve en emotionele symptomen.” De complexiteit van deze ziekte vraagt volgens van der Eijk om een multidisciplinaire aanpak, waarbij de patiënt als partner betrokken wordt bij het behandelteam. “De relatie tussen arts en patiënt zou gezien moeten worden als een samenwerkingsverband, uitgaande van het principe dat dokters en patiënten beiden deskundig zijn; dokters op het gebied van diagnostische en therapeutische over wegingen, patiënten door hun persoonlijke ervaringen met de ziekte. Een samenwerkingsverband vraagt om verandering bij zowel zorgverleners als patiënten. Zorgverleners zouden patiënten meer moeten betrekken bij het maken van keuzes en patiënten moeten leren om de regie naar zich toe te trekken”, aldus van der Eijk.
Van der Eijk onderzocht patiëntervaringen in Nederland, Canada en de Verenigde Staten. Uit onderzoek, uitgevoerd onder 895 Nederlandse en 972 Noord Amerikaanse patiënten, bleek dat mensen met de ziekte van Parkinson nu vaak een gebrek aan samenwerking tussen hun zorgverleners ervaren en grote behoefte hebben aan betrouwbare informatie en emotionele steun bij het leren omgaan met en accepteren van de ziekte. Daarnaast ervaren patiënten een passieve rol in hun behandeling, deels omdat dit de traditionele benadering is, maar ook omdat zij de hulpmiddelen missen om de regie naar zich toe te trekken.
Op 1 december 2015 is Martijn van der Eijk gepromoveerd op het onderwerp “Patient-centered care in Parkinson’s disease”. In het proefschrift beschrijft van der Eijk met een knipoog dat het woord ‘patiënt’ eigenlijk achterhaald is en niet meer gebruikt zou moeten worden. Zijn proefschrift is online beschikbaar voor Android en als iOS app. Lees meer en download het proefschrift via deze link.
Meer lezen? Dit artikel is verschenen in de decembereditie van het magazine Driessen Persoonlijk.
