De eisen aan het werk van een beleidsambtenaar zijn niet te vergelijken met die van zo’n dertig jaar terug. De moderne ambtenaar moet digitale vaardigheden hebben, een netwerker zijn, een hoge opleiding hebben en over creativiteit beschikken.
De afgelopen decennia vond een digitale revolutie plaats op het gemeentehuis. Op facilitair gebied is die omwenteling wel klaar. Nu is het aan de beleidsambtenaren om de digitale mogelijkheden in hun werk vorm te geven. De digitalisering heeft gevolgen voor de burger en voor de kwaliteit van de arbeid.
De meest vergaande gevolgen zijn er waarschijnlijk voor de inhoud van het werk. De verwachting is dat het niveau daarvan gemiddeld stijgt. Deze ontwikkeling is al een paar jaar zichtbaar. Zo blijkt uit het Personeels- en Mobiliteitsonderzoek van het ministerie van Binnenlandse Zaken dat het opleidingsniveau bij gemeenten al sterk is toegenomen. In 2000 was nog 33,3 procent van de gemeenteambtenaren hoger opgeleid. Dit was in 2014 gestegen tot 55,5 procent.
“Met de ICT-geletterdheid moet het uiteraard goed zitten”, zegt George Evers, arbeidsmarktonderzoeker in de publieke sector. “Maar vervolgens gaat het erom hoe ambtenaren de mogelijkheden benutten. Ze moeten bijvoorbeeld bedenken wat ze met de enorme hoeveelheid beschikbare data gaan doen, hoe ze die bronnen om gaan zetten in beleidsrelevante informatie.”
Evers noemt als voorbeelden vooruitstrevende gemeenten als Amsterdam en Utrecht. De gemeente Utrecht is vergevorderd in het bijsturen met data. De Utrechtse ambtenaren analyseren bijvoorbeeld situaties in de gemeente met hulp van social media. Ook bij kleinere gemeenten zorgden innovatieve werkmethodes met data voor belangrijke doorbraken. Evers: “In Zaandam bijvoorbeeld. Daar kwamen ambtenaren er door cijfers van de dierenambulance achter dat dierenmishandeling vaak een voorbode is van huiselijk geweld. Om die verbanden te leggen, moet je als ambtenaar uit je eigen domein durven stappen en breed naar een organisatie kunnen kijken.”
Het profiel van de nieuwe ambtenaar spreekt misschien voor zich voor startende overheidsmensen. Maar voor ambtenaren die al jarenlang bij de overheid werken, is het op zijn minst omschakelen. Essentieel daarbij zijn opleiding, omscholing, training en bijhouden van kennis. Vakbond FNV Overheid heeft echter nog geen signalen gekregen dat oudere ambtenaren de ontwikkelingen niet bij kunnen houden.
“Natuurlijk bestaan er verschillen tussen de generaties”, vertelt Bert de Haas van de FNV Overheid. “De een gaat al vanaf de basisschool met een computer om, de oudere generatie heeft dat moeten aanleren. Maar daar zijn gelukkig opleidingen voor.” De Haas vindt het een belangrijke taak van de werkgever om opleidingen zo toegankelijk mogelijk te maken. “De werkprocessen gaan voor ambtenaren ongelofelijk veranderen.”
Bron: Binnenlandsbestuur.nl
