Bepaalde klanten en collega’s ga je liever uit de weg. Dit vermijdingsgedrag is begrijpelijk, maar ook onverstandig. Moeilijke confrontaties verdwijnen niet vanzelf. Gelukkig zijn er manieren om vermijding te overwinnen.
Je moet een klant bellen die nooit tevreden is, maar stelt dat steeds uit en ga ander werk doen. Of je schuift een functioneringsgesprek voor je uit waarin je een medewerker moet vertellen dat haar promotie voorlopig niet doorgaat. Iedereen vertoont wel eens vermijdingsgedrag. Alleen levert het niets op. Integendeel, het maakt situaties ingewikkelder.
Vermijdende mensen zoeken allerlei afleiding om te omzeilen wat ze eigenlijk moeten doen: internetten, een praatje maken met collega’s of onnodige klusjes doen. Vermijdingsgedrag kan onschuldig zijn, maar het kan ook ernstige vormen aannemen. Bijvoorbeeld als een leidinggevende een persoonlijk conflict niet uitspreekt, wat het onderling vertrouwen in een team aantast. Bij nieuw leiderschap, waarbij leiders sterk afhankelijk zijn van zelfsturende medewerkers, is vertrouwen cruciaal.
Het is ook ernstig als leiders slecht nieuws vermijden. Hoe langer ze de realiteit niet erkennen, hoe groter de kans dat het fout gaat. Leiders kunnen ook tegenspraak ontlopen, waardoor teamleden zich niet kunnen uiten en de leider teveel uitgaat van de eigen opvattingen.
Systematisch vermijdingsgedrag
Volgens een onderzoek van Berenschot en de NCD uit 2008 komt bij alle managers het negeren van periodieke rapportages en onvoldoende interesse in klantrelaties wel eens voor. Een vijfde van de managers vertoont zelfs systematisch vermijdingsgedrag. De vermijding neemt af bij managers met meer leidinggevende ervaring. Ook hebben leidinggevenden in grotere organisaties er minder last van.
Uitstelgedrag zorgt vaak voor het nodige tijdverlies. Daarnaast neemt de negatieve associatie met de onprettige verplichting toe. Uiteindelijk daalt je zelfvertrouwen door het uitstelgedrag: er komt niets uit je handen.
Meestal hangen vermijding en uitstel samen met irrationele angst en stress. Een voorbeeld is het tandartsbezoek. Mensen stellen het maken van een tandartsafspraak soms maanden uit. Die afspraak moet er uiteindelijk toch komen. Dan blijkt het half uurtje in de tandartsstoel niet in verhouding te staan tot het maanden rondlopen met het gevoel dat je eigenlijk een tandartsafspraak moet maken.
Op kantoor heeft vermijdingsgedrag vooral te maken met ‘sociale pijn’, zoals afgaan en afgewezen worden. Uit recente hersenstudies blijkt dat dergelijke pijn grotendeels hetzelfde werkt als fysieke pijn. Ook kan een gevoel van onrechtvaardigheid de insula activeren, een deel van de hersenen dat samenhangt met een gevoel van walging. Een klant kan bijvoorbeeld veel meer eisen stellen dan wat je zelf rechtvaardig vindt. Het bellen van zo’n klant wekt dan heftige afkeergevoelens op. Ook hier staat de energie die je verliest door zoiets dagen uit te stellen niet in verhouding tot de tien onplezierige minuten die het gesprek uiteindelijk duurt.
Beperk je vermijdingsgedrag, dan verhoogt dat je productiviteit en daadkracht. Doe je een onprettig klusje direct in plaats van het uit te stellen, dan ben je daarna klaar om geconcentreerd ander werk te doen. De volgende vier stappen helpen je bij het overwinnen van vermijding.
1. Nemen van verantwoordelijkheid
Vraag je af of het echt nodig is dat jij een klus doet, zoals het aanspreken van een dwarsliggende collega of het bellen van een moeilijke klant. Het kan zijn dat je je druk maakt over iets waarvoor je geen verantwoordelijkheid draagt. Is het antwoord ‘ja’, dan moet je de vermijding aanpakken.
2. Bepalen van je stressbron
Denk na waarom je iets uitstelt of vermijdt. Vaak heeft de stress te maken met angst of nare ervaringen van vroeger. Angst kan verlammen of leiden tot lichte paniek. Maar ga eens na of je daadwerkelijk gevaar loopt. Wat is het ergste dat kan gebeuren?
3. In beweging komen
Vermijding overwin je het best door zo snel mogelijk in beweging te komen, het liefst meteen. Het zetten van de eerste stap voor het afronden van de klus geeft zelfvertrouwen om ook de volgende stappen te zetten. En dan ben je klaar voordat je het weet.
4. Jezelf belonen
Het is goed om je overwinning te vieren na zo’n lastige klus. Beloon jezelf met het halen van een kop koffie, het strekken van de benen of desnoods het online bekijken van een kattenfilmpje. Meestal is de wetenschap dat je jezelf hebt overwonnen echter al voldoende. Wees je daar ook goed van bewust. Dat versterkt je ervaring dat je dergelijke obstakels de baas bent door dingen simpelweg te doen.
Bron: Management Team
