Inclusie gaat over meedoen. Over het aangaan van wezenlijke relaties met vreemden. Over diversiteit. Over co-creatie. Dat hebben we nodig, want we wonen en werken samen met mensen uit allerlei culturen en achtergronden. Het maakt inclusie, goed omgaan met macht en verschil, een van de grootste uitdagingen van deze tijd.
Tijdens haar lezing op het jaarcongres van Driessen Groep op 4 april jl. vergeleek corporate antropoloog Jitske Kramer inclusie met een jamsessie: Join in and jam!
Samenwerkingen stranden door verschillende organisatieculturen. Conflicten ontstaan doordat we elkaar niet begrijpen. Mensen worden uitgesloten vanwege hun kleur, geloofsovertuiging, leeftijd of seksuele geaardheid. Inclusie is een hot topic. Het gaat over wie wat beslist, wie zich aan wie moet aanpassen, over wat we wel en niet normaal vinden. Over wie mee mag doen en wie vooral niet.
Jitske laat ons de verschillen ervaren als ‘ritmes’. Iedere stad/school/organisatie heeft een ander ritme. Maar wat als de ritmes binnen je tribe/organisatie uit elkaar liggen? Hoe pak je dat aan? Hoe ga je samen aan de slag?
Inclusie, macht en verschil. Onderwerpen waar we niet licht en opgewekt over spreken met elkaar. Jitske is van mening dat we een energieke taal nodig hebben om pijnpunten te benoemen, zonder dat iedereen meteen op zijn achterste benen staat. Ze neemt ons met humor, flair en lef mee in oprechte verhalen die ruimte creëren voor nieuwe manieren van kijken en handelen. Ze combineert theoretische kaders met antropologische inzichten tot praktische tips over hoe meer kleur te geven aan diversiteit en inclusie. Want dat is beslist niet hetzelfde: Diversiteit gaat over een mix van verschillen (‘uitgenodigd worden om op het feestje te komen’). Inclusie gaat over hoe je met die mix omgaat (‘gevraagd worden om mee te doen en mee te dansen’).
Jitske deelt haar inzichten aan de hand van vijf componenten:
Heb oog voor verschillen en overeenkomsten. Je eerste reflex reactie als iemand iets ‘anders’ doet, is vaak: ‘Doe eens normaal!’. Terwijl zonder ‘anders’ alles altijd hetzelfde blijft en er nooit iets nieuws komt. Vraag dus een volgende keer eens ‘Heeft iemand nog een heel ander idee?’ en vervolgens ook ‘Wie herkent dat?’. Zo is er ook plaats voor verschillen en voor ‘anders’.
Stel je eens de vraag ‘Wat is de waarheid?’ of ‘Wie bepaalt wat de waarheid is?’. Want wat eerst heel anders lijkt, wordt heel gewoon wanneer je het vaak ziet. ‘Met z’n allen’ zijn er veel zaken bedacht, dat is precies cultuur. Maar bepaalt een cultuur dus wie wel of niet mee mag doen?
Om af te bakenen wie wel of niet mee mag doen, wordt vaak een muur opgetrokken (letterlijk of figuurlijk). Ook is vastgelegd wie het voor het zeggen heeft. Die aap op de rots, daar ligt de macht. Maar is dat ook per se de beste oplossing? Sta daar eens bij stil.
Als je ‘anders’ ziet in jouw organisatie, welke reflex heb je dan? Probeer eens alle mogelijke invalshoeken te onderzoeken en de verschillende verlangens te verenigen. Vertrouw erop dat het samen verder/beter kan worden.
Om met ‘anders’ om te gaan, heb je lef nodig. Durf andere emoties te onderzoeken, jezelf te verwonderen en te verbazen. In contact, écht contact, met elkaar kunnen we zo een ritme vinden/voelen. Samen jammen, apart en toch samen.
Probeer open te staan en ruim te denken! Net als in een jamsessie, waarbij je elkaar met lef en verbinding ontmoet. En waarbij iedereen zijn of haar eigen geluid durft te laten horen, om samen in voortdurende afstemming tot een beter geheel te komen.
Lees ook ‘Diversiteit? Zoek grenzen op!’
Jitske Kramer reist als corporate antropoloog de wereld over om te leren van traditionele healers, leiders, verrassende innovators, vakgenoten en willekeurige voorbijgangers. Bijzondere rituelen, alledaagse handelingen en eeuwenoude gespreksvormen bevatten een schat aan menselijke wijsheid. Deze culturele ‘best practices’ vertaalt ze vervolgens naar de praktijk in trainingen, vlogs, lezingen en masterclasses. En natuurlijk in haar boeken, zoals De Corporate Tribe (managementboek van het jaar 2016) en Building Tribes (2018). Haar nieuwste boek Jam Cultures – Over inclusie, macht en verschil, wordt op 20 juni 2019 gelanceerd tijdens een bijzondere line up in een festivaltent in Deventer. Kijk voor meer informatie op www.humandimensions.nl
