De overheidsorganisatie die zich onderscheidt door haar unieke DNA is gemeente Hollands Kroon. Een gemeente die buiten de gebaande paden durft te treden en het talent van medewerkers centraal stelt. Niet voor niets dat deze overheidsorganisatie afgelopen januari de FUTURPROOF-award in ontvangst mocht nemen. In gesprek met Michiel Koster, directeur bedrijfsvoering en Astrid Zwaag, trainee van gemeente Hollands Kroon.
FUTUR reikt jaarlijks de FUTURPROOF-award uit aan een overheidsorganisatie die zich het meest inzet voor verjonging en vernieuwing in de publieke sector. Lune Zijnen, secretaris van FUTUR, het netwerk van jonge ambtenaren: “Bij FUTUR vinden we het belangrijk dat best practices als deze zo breed mogelijk gedeeld worden, zodat we van elkaar kunnen blijven leren.”
Michiel: “We merken dat onze cultuur, werkwijze en organisatiemodel heel erg aansluit bij jongeren. We hebben geen specifiek beleid uitgestippeld op verjonging, we zoeken in algemene zin naar talent (ongeacht leeftijd). De traineeprogramma’s die we gestart zijn, zijn natuurlijk wel gericht op het binnenhalen van jong talent en om meer impuls te geven aan vernieuwing. Nieuwe mensen, betekent ook andere denkers.
Tijdens het programma maken de trainees kennis met de hele organisatie. Het doel is twee jaar niet van tevoren weten welke richting je op gaat. Elk half jaar krijg je een opdracht. Deze ligt dicht bij je of wat verder buiten je comfortzone. Het is zo breed mogelijk, waarbij je in het diepe wordt gegooid en veel verantwoordelijkheid krijgt, om juist te ontdekken waar je goed in bent en wat je later wilt. Dit keer heeft het traineeprogramma geen thema, waar dat voorheen wel zo was. We hebben nu gekeken naar het allerbeste talent, diversiteit en optimale team.”
“Voordat ik hier begon, heb ik twee jaar als docent geschiedenis in het voorgezet onderwijs gewerkt. De zes jongeren, waaronder ikzelf, die nu in het traineeprogramma zitten hebben allemaal een andere achtergrond. We komen uit hele andere werelden en beschikken over andere vaardigheden. Doordat wij nieuw zijn in de organisatie hebben wij een hele andere bril op, wat juist tot nieuwe inzichten kan leiden. We worden uitgedaagd om na te denken of het soms niet anders zou kunnen. We worden tijdens het traineeship begeleid, maar krijgen ook veel vrijheid en vertrouwen. Hierdoor wordt je verantwoordelijkheidsgevoel groter en sta je echt voor wat je doet en neerzet.”
Michiel: “Eén van de opdrachten die de trainees krijgen is om de gemeente op de kaart te zetten. Via blogs, vlogs, podcasts, filmpjes en via social media laten de trainees zien hoe het werken in de praktijk bij gemeente Hollands Kroon is. Hiermee creëren ze bereik onder jonge mensen. We hebben geen specifiek ‘brandingprogramma’. Het werkt het beste om te laten zien wie wij zijn en niet zozeer om het mooier te maken dan het is. Omdat we onze nek uitsteken binnen de overheid, hebben we afgelopen jaren de nodige publiciteit gekregen. Het moet geen verhaal worden dat niet klopt met de werkelijkheid, vandaar dat we vragen aan medewerkers en specifiek trainees om aan de buitenwereld te laten zien hoe het is om te werken bij Hollands Kroon.”
Michiel: “In de kern doen we niet zo heel veel anders dan anderen. Het enige wat wij hebben gedaan is mensen echt verantwoordelijkheid geven. Daar past een model van zelfsturing het beste bij, maar dat was geen doel op zich. Elke medewerker willen we het maximale uit zichzelf laten halen. Dat doen we door mensen zelf verantwoordelijk te maken voor hun ontwikkeling, door middel van bijvoorbeeld trainingen. Daarnaast hebben we van een hoop klassieke regels (zoals tijdregistratie, verlofdagen) afscheid genomen. De basis bij Hollands Kroon is vertrouwen.
Alles wat we doen, geldt voor iedereen. Ik denk dat daar een groot verschil zit. Soms durven we net een stapje verder te gaan, ook al mag het misschien niet. Iets proberen en kijken hoe ver je komt. En dan kom je er soms achter dat je een stap terug moet doen, maar dat is niet erg. In plaats van één stap vooruit hebben we er dan vier genomen. De snelheid van veranderen is bij ons een groot goed. En passend bij ons motto ‘gewoon doen’. Ga niet tot in den treure projectplannen schrijven, maar probeer het uit en kijk dan wat er gebeurt. Dan pas weet je of het kans van slagen heeft.”
Michiel: “We zoeken altijd naar nieuwe ontwikkelingen en trends. We hebben niet voor niets innovatie als kernwaarde. We verwachten van iedereen dat men continu bezig is met het beste uit zijn of haar werkgebied te halen. Onder innovatie verstaan wij niet alleen de technologische ontwikkelingen, maar ook sociale innovatie. Blijf je bewust van waar je mee bezig bent en denk elke keer na hoe je het een stapje beter kan maken. Eén van de motto’s binnen Hollands Kroon is; ga vooral naar buiten. Blijf niet alleen maar achter je bureau zitten. Ga naar inwoners, bedrijven, instellingen, maar bezoek ook beurzen, congressen, want wij hebben niet alle wijsheid in pacht.”
Michiel: “We meten werkgeluk door één keer in de twee jaar een werkplezieronderzoek te houden. We scoren hoge cijfers, waaruit blijkt dat mensen blij zijn. Maar veel meer merken we het aan hoe mensen hier rondlopen en hoe vrolijk ze zijn of juist niet.”
Astrid: “Ik word er heel gelukkig van dat ik niet vast zit aan de geijkte 9-tot-5-mentaliteit. Ik kan zelf mijn afspraken en tijd inplannen. Er heerst een fijne sfeer op de werkvloer.”
Michiel: “Wij vinden het normaal dat dit zo is. Als andere gemeenten op bezoek komen, dan krijgen we wel eens de vraag of er hier niet gemopperd wordt, want het lijkt hier altijd zo vrolijk en gezellig. Natuurlijk wordt er gemopperd, want dat hoort nou eenmaal bij mensen, maar dat gaat over andere dingen. Het mooiste signaal vind ik altijd dat als collega’s bij een ander bedrijf of andere gemeente zijn geweest ze vaak zeggen: ‘Ik zou echt nergens anders willen werken’. Terwijl ze de volgende dag weer mopperen over wat er nog steeds beter kan binnen onze organisatie.”
Lune: “Bij de werving en selectie wordt gekeken naar de talenten van mensen en niet of ze zoveel jaar werkervaring hebben met dat ene computerprogramma dat toevallig veel gebruikt wordt op de afdeling. Juist die focus op het talent, op de persoon, het individu. En dat ook doorvoeren in een platte organisatie. De manier om het helemaal om te gooien en te kijken hoe je medewerkers zoveel mogelijk eigen initiatief kunt laten tonen. Je ziet ook als je mensen ontmoet van Hollands Kroon, dat ze heel erg zelfgemotiveerd zijn, naar buiten treden en dingen gewoon doen. Je ziet dat talent in de medewerkers terug en dat ze de vrijheid hebben om zichzelf zo te kunnen tonen. Dat maakt gemeente Hollands Kroon een hele terechte winnaar voor de FUTURPROOF-award.”
Michiel: “Wij hebben geen centrale balie. Bij ons maken inwoners een afspraak voor hun paspoort, vergunning en we komen langs bij mensen thuis. Voor een gemiddelde ambtenaar treden we hiermee ‘buiten de gebaande paden’, aldus het juryrapport. En dat is typisch Hollands Kroon. Medewerkers zijn weg achter hun ‘veilige’ balie en dan kom je op ander terrein. Dat maakt leren voor dit soort dienstverlening enorm mooi en spannend om te zien. Sinds kort hebben we een camper rondrijden voor evenementen, het werven van trainees en een plek waar inwoners vragen kunnen stellen. Op die manier betrekken we inwoners laagdrempelig bij de gemeente. En zo blijven we vernieuwen, want over een maand introduceren we onze eerste digitale medewerker Sophie (Avatar) die vragen gaat afvangen en lid is van het team contact. Onze visie is digitaal, tenzij…. Maar altijd met oog voor de menselijke maat.”
Michiel: “Een van onze kernwaarden is contact. Als je dat zegt, dan moet je met mensen in contact komen. Dat kun je niet op basis van brieven en cv’s doen, want het gaat om de mens erachter. Op het moment dat we een vacature hebben of mensen zoeken, kijken we in aanvang niet naar cv’s, maar kijken we in de eerste contacten naar wie ben jij als mens, wat drijft jou, motiveert je en pas je bij deze manier van werken. Wij geloven dat mensen veel kunnen leren, maar dat je als karakter of persoon past bij een organisatie vinden wij veel belangrijker, want dat moet een match zijn. Het gaat echt om de kandidaat, zijn of haar talent(en) en of de persoon past bij onze organisatie. Dat vormt het uitgangspunt in hoe wij mensen werven en aannemen. Daarna kijken we pas op welke plek je past en of je nog iets moet leren.
“De basis bij Hollands Kroon is vertrouwen.”
Je ziet dat het zijn vruchten afwerpt, want je krijgt mensen binnen die de organisatie versterken. Dat maakt het meteen ook weer lastig op specifieke rollen, namelijk hoe je die expertise binnenhoudt. Dat is soms best een puzzel, want de markt is voor bepaalde functies schaars. Maar wij blijven altijd bij onze ideologie van een mens kan alles leren en een mens moet matchen.”
Michiel: “De instroom is hoger dan de uitstroom. Daarbij gaat het om een mix van mensen die afkomstig zijn van andere gemeenten en het bedrijfsleven. Geografisch gezien hebben wij een bijzondere ligging, waardoor er mensen uit veel verschillende windstreken bij ons werken. Omdat je genoeg ontwikkelkansen biedt blijven mensen lang. Maar wij begrijpen ook heel goed dat wij opleiden voor andere gemeenten of organisaties. Als medewerkers zichzelf significant kunnen verbeteren of echt een nieuwe uitdaging zoeken, dan vertrekken ze. We kunnen het talent dat we hebben niet oneindig vasthouden, maar dat is ook goed, hierdoor krijg je mobiliteit. Ik investeer graag in mensen en vind het mooi als ze bij een andere gemeente of organisatie in dienst komen, ze een stukje Hollands Kroon meenemen en de overheid veranderen. Ik ben in dat opzicht graag een soort talentenpool voor de rest van Nederland.”
Michiel: “Op het moment dat het bekend werd tijdens de uitreiking, was er een raadsvergadering binnen de gemeente. De burgemeester schorste de vergadering na mijn appje en meldde het even. We kregen dus ook applaus vanuit de raad. Dat vond ik erg leuk. Daarnaast hebben we over het algemeen hele leuke reacties gekregen. We zijn er blij mee en het werd ook wel eens tijd dat we iets zouden winnen. Astrid: Voor mij bevestigde het dat ik bij een hele toffe organisatie werk, die ook nog deze prijs wint. Wij zijn met een groep naar de uitreiking toe gegaan. Nadat we de prijs in ontvangst mochten nemen heb ik een berichtje op het interne platform geplaatst en direct stroomden de felicitaties binnen. Dan zie je dat iedereen zich verbonden en betrokken voelt.”
Driessen en FUTUR zijn partners en bundelen hun krachten rondom het thema werkgeluk. Want werk is meer dan het hebben van een baan. Kijk voor meer informatie over FUTUR, het landelijk netwerk van en voor jonge ambtenaren die werkzaam zijn bij de overheid op www.futur.nl. Wil je meer weten over hoe Driessen werk maakt van werkgeluk? Kijk dan op HRM diensten Driessen.
Dit interview is verschenen in het magazine Trends in HR, thema ONTWIKKELING, april 2020.
