Innovatie is vandaag de dag een containerbegrip. Het wordt te pas en te onpas gebruikt. “En vaak in relatie tot technologie. Maar innovatie is wat mij betreft veel meer dan dat”, stelt Jeff Gaspersz. Hij is hoogleraar innovatie aan de Nyenrode Business Universiteit. “Uit onderzoek blijkt dat innovatiesucces maar voor 25 procent bestaat uit technologische innovatie. Zo’n 75 procent komt door sociale innovatie.” Volgens hem kan HR een sleutelrol spelen om die vernieuwingsdrang te stimuleren.
“Innovatie is voor mij een manier van zijn. Het is een mindset om op een bepaalde manier in het leven te staan”, trapt Gaspersz af. Wie innoveert, blijft volgens hem nieuwsgierig, staat open voor anderen en blijft in beweging.Er zijn meerdere redenen om te innoveren volgens de hoogleraar. Allereerst is innovatie simpelweg een manier om als organisatie succesvol te blijven. “Op het moment dat je niet meer in staat bent om je klant, burger, cliënt of student te enthousiasmeren, verlies je je bestaansrecht. Datgene wat jou vandaag succesvol maakt, is dat morgen misschien niet meer.”
Een tweede reden om te innoveren: het is een manier om medewerkers aan je organisatie te binden. Zij willen zich gehoord voelen. “Innoveren doe je niet alleen met het management, dat doe je met de hele organisatie. Als iedereen meewerkt aan innovatie, dan stimuleert dat een gevoel van trots.” Daarom is het belangrijk dat je als organisatie tijd en ruimte vrijmaakt om te innoveren. “De schrijver Warren Bennis zei ooit dat er twee manieren zijn om creatief te zijn: je kunt zingen en dansen. Of je kunt creatief zijn door een omgeving te creëren waarin men kan zingen en dansen. Innovatie is dus ook het realiseren van podia waar anderen kunnen excelleren.”
De hoogleraar denkt dat innovatie ook een grotere rol kan spelen in arbeidsmarktcommunicatie. “Innovatieve bedrijven staan er niet altijd bij stil hoe bijzonder ze zijn. Terwijl je wel degelijk iets moois in handen hebt. Je ziet dat steeds meer jonge mensen van baan switchen als ze hun werk als te beklemmend ervaren. Innovatieve bedrijven hebben een werkklimaat gecreëerd waarin autonomie, zelf nadenken en vernieuwing juist centraal staan. Laat in je vacatures weten waar je voor staat, dat je het aanmoedigt om samen na te denken over hoe dingen beter kunnen. Dan ben je namelijk een aantrekkelijke werkgever.”
Terwijl jonge medewerkers een innovatieve werkgever aantrekkelijk vinden, is dat niet voor iedereen zo. Je kent het wel: dat ene team dat niet bepaald openstaat voor innovatie. Hoe ga je om met die weerstand? Gaspersz benoemt de innovatiesessie van een zorginstelling in Dordrecht. “Het personeel had niet zo’n trek in innovatie en vooral de daarbij behorende veranderingen. ‘We gaan jullie helpen’, zei de directeur toen ze het podium betrad. Maar de onrust werd niet minder. Totdat ze de medewerkers vroeg of ze ook kansen zagen. Iemand zei: ‘Als dit lukt, dan denk ik dat we zorg van een betere kwaliteit kunnen leveren voor onze demente ouderen.’ Doordat een aantal collega’s de positieve kanten aanstipten, gingen anderen ook mee.” De directeur verwoorde het daarna als volgt: “We innoveren niet om te innoveren. We willen een zorginstelling zijn waar we onze eigen ouders aan toe zouden vertrouwen! Die woorden gingen niet alleen maar door ieders hoofd, maar ook rechtstreeks naar de harten van de medewerkers.”
Het gesprek aangaan, is volgens Gaspersz een vruchtbare bodem voor innovatie. “En dan heb ik het niet alleen over gesprekken bínnen teams. Stimuleer juist dat medewerkers een week meelopen op een andere afdeling. Of organiseer lunchsessies waar sprekers van buitenaf hun inzichten delen.” Eén vraag is dan heel belangrijk: wat irriteert je? “Want uit irritatie, komt vaak innovatie voort.” Hij benoemt een sprekend voorbeeld van hoe je naast medewerkers, ook stakeholders kunt betrekken. “Onlangs was ik bij een zorgorganisatie waar ze dialoogdiners organiseren. Mensen die rondom een cliënt staan, gingen het gesprek met elkaar aan. Zo ontstonden nieuwe ideeën en meer begrip voor elkaar.”
Hoe HR in dit alles concreet een rol kan spelen? Op tal van manieren, aldus de hoogleraar. “Bied dat podium! En ga het gesprek aan met het management. Stel de vraag: vind je innovatie belangrijk? Is het urgent? Als het antwoord twee keer ja is, dan kun je tot concrete actie komen.” Want dat iedereen de mond vol heeft van innovatie, betekent nog niet dat een team of organisatie ook echt innovatief bezig is. “Betrek zeker de direct leidinggevenden, die staan vaak wat sceptisch tegenover innovatie. Zij worden vaak geleid door de waan van de dag. Stel bijvoorbeeld vragen als: noem eens een recent innovatiesucces?” En probeer vooral ondersteunend te zijn. “Vraag hoe je kan helpen om innovatie te bevorderen. Dat kan door een training te verzorgen over innovatief denken of door er meer aandacht aan te besteden in jaargesprekken.”
“Innovatie is het realiseren van podia waar anderen kunnen excelleren”
HR-professionals mogen volgens de hoogleraar meer voelen hoe belangrijk zij zijn voor de innovatie van het bedrijf. “HR schept de voorwaarden in termen van cultuur, leiderschap, mindset en sociale innovatieprocessen om een innovatieve organisatie te zijn.”
Prof.DR. Jeff B.R. Gaspersz is hoogleraar innovatie (Nyenrode Business Universiteit), spreker, adviseur en ondernemer op het gebied van innovatie en creativiteit. Gaspersz ondersteunt (nationaal en internationaal) ondernemingen, teams, managers en professionals bij het vinden en benutten van nieuwe innovatiekansen. Hij begeleidde ruim 450 organisaties in het bedrijfsleven en de overheid. Tijdens zijn loopbaan ontmoette hij duizenden professionals. Gaspersz ziet het als zijn missie om mensen en organisaties te inspireren om hun creatiekracht te versterken. Via zijn website ontvang je periodiek innovatie-ideeën en een innovatie e-book van Jeff.
