Het aantal werknemers met burn-outklachten stijgt volgens de tweejaarlijkse 'Arbobalans' van onderzoeksinstituut TNO. In 2007 gaf ruim 11 procent van de werknemers aan last te hebben van burn-outverschijnselen. Dat nam in tien jaar geleidelijk toe tot 16 procent.
Voor het onderzoek gebruikte TNO diverse enquêtes onder werknemers en zzp’ers. Verder werkten de onderzoekers samen met onder meer het CBS, RIVM en het ministerie van Sociale Zaken. TNO-onderzoeker Wendela Hooftman vindt de uitkomsten van het onderzoek zorgelijk. “Ongeveer een kwart van het totaal aantal verzuimdagen houdt verband met psychische klachten, overspannenheid of burn-out.” Uit de Arbobalans blijkt dat de jaarlijkse kosten van werkgerelateerd verzuim bijna 9 miljard euro per jaar zijn. Ruim de helft van deze kosten betreffen psychische klachten.
TNO ziet twee belangrijke oorzaken voor de toename van het aantal burn-outklachten. Ten eerste voelen werkenden zich minder vrij. Van hen beleeft 45,1 procent een gebrek aan autonomie tijdens het werk (een stijging van bijna 7 procentpunt vergeleken met 2007). Ze moeten werken volgens de instructies van de baas. Daarnaast vragen werkgevers meer van ze. Ruim 39 procent ervoer in 2017 ‘hoge taakeisen’. Dat was 5 procentpunt meer dan in 2007. Dit vergroot samen de werkstress en werkdruk en daarmee de psychische klachten en het ziekteverzuim aanzienlijk.
Met name in de horeca, het onderwijs en de gezondheidszorg ervaren werknemers hoge eisen en weinig autonomie. Al komt de combinatie volgens Hooftman overal en ‘in alle lagen’ voor. Ze vult aan dat de huidige hoogconjunctuur tot meer ontspanning zou kunnen leiden, maar dat het nog niet zover is. “We zijn uit de crisis, er is meer werk, maar het aantal medewerkers is nog niet overal toegenomen. We moeten dus meer.” Werknemers geven zelf in de Arbobalans aan dat ze een lagere werkdruk als oplossing beschouwen voor hun burn-outklachten.
Opmerkelijk is dat de 7,2 miljoen werknemers met een vast contract vaker last hebben van burn-outverschijnselen dan de 1,1 miljoen flexwerkers. Hooftman legt uit dat mensen met een vast contract zich vaak langer in een situatie bevinden waarin ze hard moeten werken, zonder dat ze daar iets over te zeggen hebben. “En als je langdurig in zo’n situatie zit, is de kans groter dat je klachten ontwikkelt. Veel moeten en weinig zelf kunnen bepalen, is niet zo’n gunstige combinatie.”
De resultaten van het onderzoek kunnen ook beïnvloed zijn doordat mensen openlijker over hun werkgerelateerde klachten durven te spreken. Hooftman: “Wellicht is het werk veranderd, nemen we het nu dankzij de smartphone vaker mee naar huis. Tegelijkertijd is er al jaren veel aandacht voor burn-out en is het meer geaccepteerd om te zeggen: ik vind mijn werk zwaar en ik kom weleens helemaal kapot thuis.”
Bronnen: TNO, NOS, de Volkskrant
