Er is een speciale commissie in het leven geroepen die de komende maanden gaat monitoren hoe gemeenten gaan samenwerken om de decentralisaties werk, zorg en jeugd goed te kunnen uitvoeren. Hiermee lijkt de angel uit de decentralisatie- en opschalingsdiscussie te zijn gehaald. De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) houden samen de vinger aan de pols. Dit hebben beide partijen afgesproken in een Bestuurlijk Overleg.
Beide partijen geven aan dat decentralisatie op het gebied van werk, zorg en jeugd van cruciaal belang is. Er moet voldoende uitvoeringskracht komen en dus intensief samengewerkt worden. De VNG geeft aan dat alle energie de komende tijd wordt gericht op het realiseren van geschikte vormen van samenwerking. De gekozen samenwerkingsvorm moet een schaal hebben die efficiënt is en een samenhangend verzorgingsgebied kent. De monitorcommissie zal daar nadrukkelijk op letten. Er mogen geen ‘witte vlekken’ overblijven en de gekozen samenwerkingsvorm moet tegen een stootje kunnen (risicomanagement). De samenwerkende gemeenten moeten tevens de regie kunnen voeren richting maatschappelijke organisaties en zorginstellingen.
Met deze afspraken tussen VNG en BZK lijkt de angel voorlopig uit de decentralisatie- en opschalingsdiscussie te zijn gehaald. In zijn decentralisatiebrief van 19 februari stelde Plasterk dat de gedecentraliseerde taken idealiter door gemeenten met minimaal 100.000 inwoners moeten worden uitgevoerd. Kleinere gemeenten moeten voor juni bekend maken met welke gemeenten ze een congruent samenwerkingsverband van minimaal 100.000 inwoners gaan vormen. Dat moet op uiterlijk 1 januari 2014 zijn gevormd, zo staat in zijn decentralisatiebrief. Plasterk ziet deze niet-vrijblijvende samenwerkingsverbanden als een opmaat voor een uiteindelijke gemeentelijke herindeling.
De koppeling tussen samenwerkingsverbanden en gemeentelijke herindeling schoot bij de VNG in het verkeerde keelgat. De VNG wil geen energie verspillen door, zoals Plasterk in zijn brief doet, een inhoudelijke discussie (decentralisatie) te koppelen aan een structuurdiscussie (gemeentelijke herindeling). Volgens de VNG moeten samenwerkingsverbanden vanuit een inhoudelijke behoefte worden gevormd. De VNG ondersteunt gemeenten om samen de benodigde uitvoeringskracht te ontwikkelen.
Het bestuurlijk overleg en de daaruit voortvloeiende afspraken gingen niet over Plasterks langetermijnperspectief voor gemeentelijke samenwerking en herindeling, zo stelt de VNG nadrukkelijk. Daarover discussiëren VNG en de minister pas als Plasterk met zijn visie op de inrichting van Bestuurlijk Nederland komt. Die wordt deze maand nog verwacht.
Bron: Binnenlands Bestuur
