Met de invoering van de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA) zijn de spelregels voor het inhuren van zelfstandigen veranderd. Dit heeft tot grote uitdagingen en onzekerheden op de arbeidsmarkt geleid. Ondanks de val van het kabinet ziet het er vooralsnog naar uit dat de Belastingdienst vanaf 1 januari 2025 strenger gaat handhaven op schijnzelfstandigheid. Dit om de juridische positie van zzp'ers duidelijker te maken. In dit artikel lees je over de drie belangrijkste criteria, om te beoordelen of er sprake is van schijnzelfstandigheid óf van ondernemerschap.
Voor de Belastingdienst is het belangrijk om te weten of iemand een zelfstandige is of in loondienst werkt. Want zelfstandigen en werknemers worden verschillend behandeld op het gebied van belastingen en sociale zekerheid. Als je persoonlijk werk doet, betaald krijgt en iemand zegt wat je moet doen, dan heb je een dienstverband. In de praktijk kan het voorkomen dat een zzp’er langdurig voor één opdrachtgever werkt, of dat de opdrachtgever niet alleen een vergoeding betaalt, maar ook de werkuren voorschrijft en opdrachten geeft. In dat geval kan het zijn dat er sprake is van een dienstverband.
Het kabinet heeft als doel om schijnzelfstandigheid aan te pakken, omdat anders belastingen en sociale premies worden mislopen. Schijnzelfstandigheid treedt op wanneer iemand als zelfstandige werkt, maar eigenlijk behandeld wordt als een werknemer. Dit kan gebeuren wanneer iemand afhankelijk is van één opdrachtgever, geen werkelijke ondernemersrisico’s draagt en beperkte vrijheid heeft bij het bepalen van zijn of haar werkzaamheden.
Normaal gesproken draagt iemand in loondienst premies af voor sociale zekerheid, zoals WW, ZW en pensioenopbouw. Zzp’ers hebben daarentegen de verantwoordelijkheid om zichzelf te beschermen. Wanneer grote groepen werkenden niet deelnemen aan dit socialezekerheidsstelsel, kan het moeilijker worden om voldoende bescherming te bieden aan kwetsbare werkenden. Bovendien ontstaat er oneerlijke concurrentie voor werkgevers die wel werknemers in vaste dienst hebben. Binnen de groeiende groep zzp’ers bestaan er ook zorgen over onvoldoende bescherming tegen inkomensveranderingen als gevolg van werkverlies of ziekte.
In 2016 werd de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) geïntroduceerd om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Deze wet maakte opdrachtgevers en zzp’ers samen verantwoordelijk voor de fiscale gevolgen van hun arbeidsrelatie. Ook zorgde de wet voor veel onzekerheid en verwarring, waardoor de wet tijdelijk werd opgeschort. Onlangs kondigde onlangs aan vanaf 1 januari 2025 weer volledig te handhaven.
Dit betekent dat wanneer je als opdrachtgever een zzp’er een opdracht geeft voor één jaar en dit met één jaar zou verlengen, je al te maken krijgt met deze handhaving. Het is dus erg belangrijk dat je nu al actief alle lopende contracten controleert op rechtmatigheid.
Om de regels duidelijker te maken, nemen we de criteria op in de regelgeving. We leggen de focus op de volgende drie belangrijke criteria:
Lees ook: HR-beleid moet zich ook op inzetbaarheid van zzp’ers richten
Naast ‘gezagsverhouding’ wordt nu ook het begrip ‘inbedding’ geïntroduceerd. De exacte invulling van deze nieuwe regel moet nog door het kabinet worden bepaald. Zelfstandigenorganisaties waarschuwen dat deze maatregelen ook zelfstandigen gaan treffen die overduidelijk ondernemer zijn en niet concurreren met werknemers in loondienst. Denk bijvoorbeeld aan situaties waarin zelfstandigen invallen voor werknemers die met zwangerschapsverlof zijn en werkzaam zijn in een ‘ingebedde’ functie. Het is van groot belang dat de regels niet te streng worden, om te voorkomen dat zelfstandigen onnodig benadeeld worden.
Bron: Haert
