2020 was een klotejaar! Zo dat is eruit. Ik realiseer mij ook dat er heel veel goeds is aan een jaar waarin alles op zijn kop gezet wordt. Dat je daar veel van leert en sterker van wordt. En dat het kansen brengt die je anders waarschijnlijk niet krijgt. Het is allemaal hartstikke waar, maar doet wat mij betreft niks af van mijn eerdere uitspraak: ik vond 2020 een klotejaar! Ik ben hierin niet de enige, want ik merk om me heen dat er echt veel mensen zijn die in een forse dip terecht zijn gekomen als gevolg van de coronacrisis.
Corona heeft niet alleen ontzettend veel mensen ziek gemaakt, het heeft vrijwel iedereen geïnfecteerd door de enorme gevolgschade op economisch en sociaal-maatschappelijk vlak. Daarin lijkt corona op terrorisme. Ieder jaar sterven er in Nederland ongeveer 150.000 mensen. In 2019 waren er volgens het CBS 109 daarvan te wijten aan ‘moord en doodslag’. Dus de kans dat je door moord en doodslag om het leven komt is in Nederland gelukkig statistisch gezien verwaarloosbaar klein, laat staan door terrorisme. Da’s goed nieuws, toch?
Maar voordat corona er was stonden de kranten wel iedere dag vol met angstaanjagende artikelen over de grote gevaren van met name extreemrechts of moslimterrorisme. Laat ik heel duidelijk zijn dat ik geweld verafschuw en mijn maag omkeert bij het zien en horen van terroristische aanslagen. Natuurlijk moeten we dergelijke incidenten zoveel mogelijk proberen te voorkomen en beperken. Maar het is statistisch gezien complete onzin om hier zoveel aandacht aan te geven als dat we doen als samenleving. De kans dat een ander jou doodt is gelukkig extreem klein en als dat al gebeurt dan heeft dat volgens de cijfers vaak te maken met zaakjes in het criminele circuit of een ernstig probleem in de relationele sfeer. Niet met een terrorist.
Jaarlijks sterven er wel bijna 2000 mensen door zelfdoding en hebben er ruim een half miljoen volwassenen in de leeftijd van 18 – 64 jaar een depressieve stoornis. Bovendien komt uit recent onderzoek van het Trimbos Instituut naar voren dat jaarlijks circa 20% van de totale bevolking last heeft van een psychische aandoening, zoals stemmings-, angst- en/of middelenstoornis. Dat zijn ruim 3 miljoen mensen, waarvan ongeveer 1 miljoen hier ook medicatie voor gebruikt. Stel je dat eens voor!
Ik heb ruim 500 collega’s en dat zou dus betekenen dat er ongeveer 100 zijn die op dit moment serieuze psychische problematiek ervaren, nog even los van de rol die de coronacrisis hierin mogelijk speelt. Dat lijkt me dus een veel ernstiger probleem voor de volksgezondheid dan geweld en doodslag door anderen en corona. Maar waarom lezen en horen we daar zo weinig over? Waarom zijn er geen politieke partijen die daar hun programma omheen bouwen? Waarom investeren we niet in een deltaplan, teststraten en een dashboard voor mensen met psychische klachten?
Misschien omdat het een onzichtbaar en ongrijpbaar probleem is, wat zich voornamelijk afspeelt achter gesloten voordeuren. Daar praten we liever niet over, zeker niet op het werk. Dus als we op ons werk komen, dan laten wij onze persoonlijke en psychische bagage voor even achter in de garderobe bij de personeelsingang, naast de jassen en natte paraplu’s. Tenminste, dat hebben we elkaar met z’n allen wijsgemaakt. Want natuurlijk werkt dat zo niet.
Waarom investeren we niet in een deltaplan, teststraten en een dashboard voor mensen met psychische klachten?
Uit recent onderzoek van het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten blijkt dat van de 3691 officieel gemelde beroepsziekten in 2019 er 2222 betrekking hadden op psychische aandoeningen. Ruim 1/3 van het langdurig ziekteverzuim heeft een psychische achtergrond, zoals overspannenheid, burn-out, angststoornis en depressie. In het in 2017 gepubliceerde onderzoek ‘Zicht op depressie’ van het Trimbos Instituut is berekend dat alleen al de kosten van verzuim als gevolg van depressies zo’n 1.8 miljard op jaarbasis bedragen. En hoewel een groot deel van de problematiek vaak niet of slechts deels ‘veroorzaakt’ wordt door het werk, heeft het wel een enorme impact op werkend en werkgevend Nederland.
Alle reden dus om hier zowel vanuit goed werkgeverschap als financieel risicomanagement fors in te gaan investeren. Dat ga ik in ieder geval wel doen in 2021. Zowel persoonlijk, maar zeker ook professioneel. Niet alleen in relatie tot onze eigen vaste en flexibele medewerkers, maar ook richting onze opdrachtgevers. En hopelijk dragen de lessen en inzichten uit dat werkongelukkige coronajaar 2020 hierdoor op de lange termijn dan toch bij aan het ‘mogelijk maken van werkgeluk’.
