Managers moeten stoppen met hun gewoonte om snel een oplossing te bedenken voor ieder probleem. Dit vindt hoogleraar Jan de Vuijst van TIAS School for Business and Society. Een echte leider durft volgens hem vaak met lege handen te staan om anderen eigen oplossingen te laten bedenken.
De mens heeft van nature grote antennes om gevoelens op te vangen, maar kan deze volgens De Vuijst ook gemakkelijk negeren. Denk aan de sokken die je draagt, het horloge om je pols of het gepraat van je collega’s dat langs je heen gaat als je een rapport schrijft. De Vuijst vindt dat ook logisch. Het zou namelijk veel te veel energie kosten om steeds je sokken en je horloge bewust te voelen of naar al het gepraat in je omgeving te luisteren. Daar zouden we letterlijk gek van worden.
Het negeren is uitstekend voor veel gevoelens. Soms kan je je volgens De Vuijst echter ook vergissen. Als je lichaam een krachtig signaal geeft over je omstandigheden, maar je onbewust besluit dit te negeren. Denk aan een moeilijk gesprek, waarbij je kippenvel krijgt. Je had het niet door, maar de ander zat je ‘op de huid’. Of neem een onderhandeling die je in de war brengt. Dat kan je dan niet gebruiken en je negeert die verwarring. Die verwarring probeert je echter juist duidelijk te maken dat je bedrogen wordt of dubbele boodschappen krijgt.
De Vuijst legt uit dat je onbewuste gevoelens ook kunt creëren en benutten. Zo is de ideale basishouding van een leidinggevende oprechte nieuwsgierigheid naar de ander. Deze lastige houding kun je oefenen en levert eigenlijk altijd een open gespreksresultaat op. Is de nieuwsgierigheid oprecht, dan voelt je gesprekspartner dat onbewust. Dat nodigt hem of haar uit om wat meer van zichzelf te tonen.
De hoogleraar benadrukt dat dit geen ‘truc’ is. “Een oprecht nieuwsgierige leidinggevende is juist een respectvolle en behulpzame gesprekspartner.” Die oprechtheid zorgt voor de juiste sfeer en effectiefste vragen. Hier is dan ook niet zozeer sprake van een techniek als wel van een ‘invoelende’ houding.
Ben je leidinggevende en kan je die nieuwsgierigheid echt niet opwekken, dan moet je volgens De Vuijst nagaan hoe dat komt. Soms kan het om een mismatch gaan tussen gesprekspartners. “Als je moet praten met iemand die ‘in je allergie’ zit, is oprechte nieuwsgierigheid lastig te forceren.”
De Vuijst merkt op dat het gebrek aan nieuwsgierigheid vaker komt door een beeld dat een leidinggevende van zichzelf heeft. “Hij of zij denkt degene te zijn die het moet weten, die het probleem moet oplossen, die een keus moet maken hoe ‘eruit te komen’. En daarmee houdt de nieuwsgierigheid eigenlijk snel op.”
Onderzoek van Effectory laat zien dat Nederlandse bedrijven vaak slecht zijn in het betrekken van eigen medewerkers. Terwijl bewezen is dat organisaties die hun eigen werknemers betrekken bij veranderingen hun concurrentiepositie verbeteren. De Vuijst beklemtoont dat het juist daarom niet de taak is van een manager om te zeggen hoe het zit en hoe het verder moet. “Dat is een denkfout. De leidinggevende moet juist de medewerker zover krijgen dat hij of zij zélf zegt hoe het moet.” De leidinggevende toont zijn meerwaarde volgens hem dan ook niet door overal het antwoord op te geven, maar juist door zijn omgeving te verleiden tot kennis delen.
Het vraagt wel lef van de leidinggevende om met lege handen te staan. “Je hebt nu even geen oplossing, kennis of een mededeling. Oké. Je hebt even geen instrument of een matrix of een extrapolatiediagram. Prima. Al wat je nu hebt, zijn lege handen. En juist daarom ben je nu even helemaal jezelf en oprecht benieuwd naar wat anderen hebben in te brengen.”
Dat blijkt in de praktijk voor bijna iedere leidinggevende een zware opgave. Dat komt volgens De Vuijst vooral omdat de medewerkers hem of haar ook de hele dag aanmoedigen om juist wel te zeggen hoe het zit. Hij stelt dat de goede manager die verleiding kan weerstaan. Als hij of zij er wel aan toegeeft, neemt hij immers verantwoordelijkheid weg bij de medewerker. “Hoe paradoxaal ook, de echte leider durft vaker met lege handen te staan.”
Bron: Management Team
