Schoolkeuzes worden vandaag de dag steeds bewuster gemaakt. Ouders zijn kritischer en kiezen niet meer automatisch voor de basisschool om de hoek. Claire Boonstra, onderwijsexpert en oprichtster van Operation Education, vertelt hoe scholen kunnen inspelen op deze verandering. Met als doel: nu en in de toekomst gekozen blijven worden.
Met haar organisatie Operation Education verkent Claire de leersystemen van de toekomst en bevraagt het onderwijssysteem van vandaag. Daarbij staat het doel van het onderwijs centraal. Volgens Claire kan onderwijs gebruikt worden om een zo hoog mogelijk diploma te behalen, zodat je economisch zo rendabel mogelijk wordt en je zo hoog mogelijk op de ranglijsten eindigt (optie A) of om ieders oneindig en unieke potentieel te ontketenen en te leren hoe je dit een leven lang waardevol kunt inzetten voor een voortdurend vredige, gelukkige, gezonde en duurzame samenleving (optie B).
Claire: “Je hebt niet de keuze om wel of niet naar school te gaan, maar je kunt wel kiezen naar wélke school je gaat. Wat mij opvalt is dat we met z’n allen gedreven worden door gewoontes. We zijn binnen het onderwijs erg gewend aan wat we doen, maar weten vaak niet met welk doel we dit doen.
“Het is belangrijk dat scholen zich afvragen welke mensen zij voor de klas willen hebben en wie zij zien als voorbeeld van de school.”
Ik zie dit bijvoorbeeld wanneer ik mensen vraag naar het doel dat zij met onderwijs voor ogen hebben. Het is opvallend dat de persoonlijke voorkeur vaak uitgaat naar optie B, maar dat bijna iedereen naar optie A handelt. Mensen gaan voor zekerheid. De samenleving lijkt optie A te vragen en daarom kiest bijna iedereen ervoor. Dit creëert echter een grote wrijving, omdat we ons er steeds meer van bewust worden dat optie A niet altijd werkt. Met het oog op de toekomst is het voor scholen extreem belangrijk om je doel helder te formuleren. Uiteindelijk maakt de school de keuze over de inrichting van het onderwijs.”
Claire: “Ja, en dit gaat zelfs verder dan visie. Een mooie website is hierbij niet voldoende. Scholen moeten handelen naar hun keuze en dit betekent dat je niet zomaar kunt blijven hangen in de manier waarop je het altijd hebt gedaan. We balanceren op dit moment tussen optie A en B.”
Claire: “Uiteindelijk gaat het erom dat we doen waar we achter staan, namelijk handelen naar optie B. Dit vergt veel van onszelf en vooral van de mensen in het onderwijs. Waar we op in moeten zetten is educatief leiderschap. Dit begint bij persoonlijk leiderschap; waarbij je invulling geeft aan de manier waar je zelf achter staat en nadenkt over de manier waarop je een lerende organisatie creëert waar iedereen achter kan staan. Veeg vervolgens gewoontes weg die niet echt onderbouwd zijn.”
Claire: “Het belangrijkste is bewustwording. Ga bij jezelf en elkaar na waarom je lesgeeft en hoe ver dit afstaat van hoe je het in de praktijk doet. Wil je een lerende organisatie worden, dan moet je vooral feedback-systemen gebruiken. Bevraag jezelf en elkaar over wat je doet, of dit is wat je wilt doen en hoe je vindt dat het gaat.
Maar dat feedback-verhaal is best moeilijk. Zeker binnen het onderwijs, waar je nog steeds in je eentje kunt opereren. Helaas zijn er nog plekken waar feedback niet wordt geduld, mensen het spannend vinden en het als aanval zien. Begin dus met jezelf te bekwamen in het geven en nemen van feedback. Je kunt feedback vragen aan je collega’s, je omgeving en ouders. Leerkrachten kunnen het tijdens hun lessen toepassen door aan de leerlingen te vertellen wat zij gaan doen en wat ze hopen te bereiken. Na afloop moeten ze dan wel vragen wat ze bereikt hebben.”
Claire: “Ja, zeker. Het gaat hier letterlijk over human resources. Vooral in een tijd waarin robotisering en automatisering steeds belangrijker worden, gaat het om de menselijke factor. Want uiteindelijk wordt leren door mensen gefaciliteerd. HR moet de nadruk leggen op wat mensen onderscheidt van computers en robots en welke menselijke capaciteiten niet daarmee te vervangen zijn. En recruitment speelt een heel belangrijke rol. In de vacatures binnen het onderwijs wordt weinig gevraagd naar persoonlijkheid, maar als je ergens hoge eisen aan wilt stellen, dan is het wel aan het vak leerkracht. Het is daarom belangrijk dat scholen zich afvragen welke mensen zij voor de klas willen hebben en wie zij zien als voorbeeld van de school. Ouders en leerlingen baseren hun keuze ook op de mensen die voor de klas staan. En de leerkracht is hierin de onderscheidende factor.”
