Hoe HR mentale gezondheid écht kan verbeteren

De impact van stress op employee wellbeing

Volgens onderzoek van People at Work (2023) ervaart meer dan de helft van de medewerkers in Nederland wekelijks stress, gemiddeld zeven dagen per maand. Slechts 54 procent van deze medewerkers voelt zich gesteund door hun leidinggevende. 4 op de 10 medewerkers vinden dat managers en collega’s niet goed over stress en mentale gezondheid kunnen praten en meer dan een kwart van de medewerkers (27 procent) vindt dat hun werkgever niets doet om hun mentale gezondheid te verbeteren.

Dit onderstreept de belangrijke rol van HR-leiders in het bevorderen van een gezonde werkcultuur. Als HR-professionals ben je niet alleen verantwoordelijk voor het beleid, maar kun je ook actief bijdragen aan een omgeving waarin mentale gezondheid bespreekbaar is en structureel wordt aangepakt.

Effectieve HR-strategieën voor welzijn

Als HRM’er fungeer je als strategische partner die welzijn integreert in de bedrijfsvoering en actief bijdraagt aan een cultuur waarin mentale gezondheid centraal staat. Dit betekent niet alleen het faciliteren van interventies zoals flexibel werken en stressmanagement, maar ook het actief stimuleren van een werkomgeving waarin medewerkers zich veilig en gewaardeerd voelen.

5 stappen om te integreren in het welzijnsprogramma in jouw organisatie:

1. Flexibel werken als fundament voor employee wellbeing
   Flexibel werken stelt medewerkers in staat hun werktijden en -locaties aan te passen, wat een positief effect heeft op hun welzijn, productiviteit en tevredenheid. Als medewerkers hun werkuren kunnen afstemmen op hun privéleven, voelen ze zich meer betrokken en gewaardeerd, wat de productiviteit ten goede komt.

   Als werkgever is het belangrijk om duidelijke afspraken te maken, de juiste technologie beschikbaar te stellen en een cultuur van vertrouwen en open communicatie te creëren. Regelmatige evaluaties van het flexibel werken kunnen helpen om verbeterpunten te signaleren.

2. Stressmanagement en preventieve maatregelen
   Naast flexibel werken kun je ook inzetten op andere manieren om het mentale welzijn van medewerkers te bevorderen. Workshops over ademhalingsoefeningen, yoga en meditatie kunnen stress verminderen. Ook welzijnschallenges, zoals een 30-dagenuitdaging zonder suiker of een Stappenchallenge, kunnen medewerkers motiveren en belonen met bijvoorbeeld cadeaubonnen of extra vrije dagen.

3. Wellness break rooms en innovatieve technologie
   Een innovatieve manier om mentale gezondheid te bevorderen, is het creëren van wellness break rooms op kantoor. In deze ruimtes kunnen medewerkers ontspannen met behulp van VR-technologie, door even te ontsnappen naar rustgevende omgevingen zoals een strand of bos en deelnemen aan mindfulness- en ademhalingsoefeningen. Dit vermindert in korte tijd stress en zorgt ervoor dat medewerkers weer fris en productief aan het werk gaan.

4. Buddy-systemen en intervisie
   Een andere effectieve manier om de mentale weerbaarheid van medewerkers te versterken, is een buddy-systeem. Regelmatige gesprekken tussen buddy’s, bijvoorbeeld tijdens een koffiepauze of online meeting, bieden een veilige omgeving om werk- en privézorgen te bespreken. Dit voorkomt gevoelens van isolatie en versterkt de band tussen collega’s.

   Daarnaast kunnen intervisies opgezet worden, waarin collega’s vrijwillig samenkomen om ervaringen te delen en elkaar te ondersteunen. Dit versterkt het teamgevoel en biedt medewerkers een platform om van elkaar te leren. Met een buddy-systeem en intervisiegroep wordt een ondersteunende werkcultuur gecreëerd waar medewerkers zich gesteund voelen, beter met stress omgaan en hun mentale veerkracht vergroten. Lees hier meer over hoe je effectief een buddy-systeem implementeert.
5. Herstelprogramma
   De aandacht voor employee wellbeing groeit en dit vertaalt zich steeds meer naar formele regelingen en wetgeving. In Nederland zijn werkgevers wettelijk verplicht om via een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E) aandacht te besteden aan zowel fysieke als mentale gezondheid van medewerkers. Deze wettelijke verplichtingen vormen de basis, maar veel organisaties gaan verder door aanvullende welzijnsmaatregelen te bieden.

   Een goed voorbeeld hiervan is Microsoft, waar medewerkers ‘mental health days’ kunnen opnemen om zich te focussen op hun mentale welzijn. Deze dagen geven medewerkers de kans om preventief te herstellen van stress en dragen bij aan een gezonde werkcultuur.

   Ook herstelprogramma’s, zoals extra verlofdagen na periodes van hoge werkdruk, worden steeds meer geïntegreerd in het welzijnsbeleid. Het is belangrijk dat medewerkers tijd krijgen om te ontspannen en op te laden. Een goed uitgerust personeelslid keert terug met vernieuwde energie en verhoogde productiviteit, wat de kans op een burn-out vermindert.

   Naast extra verlofdagen is het van belang om regelmatig check-ins te organiseren met leidinggevenden. Dit zorgt ervoor dat problemen vroegtijdig gesignaleerd worden en medewerkers ondersteund worden in hun herstel. Door deze combinatie van extra verlofdagen en regelmatige check-ins creëer je als organisatie een ondersteunende omgeving waarin medewerkers niet alleen herstellen van stress, maar ook veerkrachtiger worden.

Hoe HR welzijn meetbaar en duurzaam maakt

Om te beoordelen of de welzijnsmaatregelen in jouw organisatie effectief zijn, kun je hier meetbare indicatoren aan koppelen. Mogelijke KPI’s zijn:

• Verzuimcijfers: is er een daling in stressgerelateerd ziekteverzuim?
• Medewerkerstevredenheid: hoe scoren medewerkers in engagement- en welzijnsenquêtes?
• Retentie: blijven medewerkers langer binnen de organisatie?
• Productiviteit: zijn er verbeteringen in prestaties en output van teams?
• Gebruik van welzijnsvoorzieningen: hoe vaak worden tools zoals welzijnsapps, buddy-systemen en stressmanagementtrainingen gebruikt?

Data-analyse kan HR helpen om trends te signaleren en beleid bij te sturen. Tools zoals welzijnsapps en pulse-surveys kunnen realtime inzichten bieden in de mentale gezondheid van medewerkers.

Een duurzame welzijnsstrategie voor de lange termijn

Een duurzaam welzijnsbeleid gaat verder dan alleen tijdelijke initiatieven. Steeds meer organisaties kiezen voor een integrale langetermijnstrategie gericht op zowel preventie als doorlopende ondersteuning. Bedrijven zoals Deloitte hebben bijvoorbeeld uitgebreide welzijnsprogramma’s geïntroduceerd, zoals ‘Deloitte Wellness’. Dit biedt medewerkers toegang tot apps voor stressmanagement, slaapmonitoring en welzijnscoaches. Zorg hierbij voor technologie die welzijn meetbaar maakt, zoals welzijnsapps of wearables, en maak welzijn onderdeel van het reguliere evaluatieproces binnen de organisatie. Deze proactieve aanpak helpt om welzijn in realtime te monitoren en preventieve maatregelen te nemen voordat problemen escaleren. Zo zet je een effectief wellnessprogramma op.

Uit onderzoek blijkt dat organisaties die welzijn centraal stellen, zoals Deloitte, een 20 procent lagere uitval door ziekte ervaren (Global Wellness Institute, 2022).

Culturele veranderingen binnen organisaties

Een organisatiecultuur waarin openlijk over mentale gezondheid gesproken kan worden, draagt bij aan langdurig welzijn van medewerkers. Een mooi voorbeeld is Google. Google heeft een programma genaamd ‘Mental Health First Aid’, waarbij managers worden getraind om signalen van mentale gezondheidsproblemen te herkennen en vroegtijdig in gesprek te gaan met medewerkers. Uit onderzoek van Wellable (2022) blijkt dat 67 procent van de medewerkers zich veiliger voelt wanneer deze gesprekken actief door leidinggevenden worden geïnitieerd.

Maak welzijn bespreekbaar door managers te trainen in het herkennen van mentale klachten en hen de tools te geven om op een positieve manier met medewerkers in gesprek te gaan. Zo creëer je een open en ondersteunende cultuur.

Dit artikel is geschreven door Renée Groenen, HR consultant bij Reijn.