De Zweden hebben het goed voor elkaar. Naast IKEA hebben zij een bijzonder werkklimaat, waarbij werk-privébalans hoog in het vaandel staat. Nieuwsgierig naar hoe dit klimaat werkt in de praktijk spreek ik met Mark. Mark werkt bij een organisatie die zowel in Zweden als in Amsterdam een kantoor heeft. Vorig jaar verhuisde hij van Amsterdam naar Stockholm, om daar als “foreigner” voor dezelfde organisatie aan de slag te gaan. Wat zijn de verschillen en wat kan HR in Nederland leren van het Zweedse werkklimaat?
Zweden zijn van mening dat ze niet één moeten zijn met het werk. Een Zweed verkiest middelmatigheid, balans en collectiviteit boven individualisme, hiërarchie en overwerk. Zweedse bedrijven onderschrijven het belang van een goede werk-privébalans door hun medewerkers bijvoorbeeld een fitnessabonnement aan te bieden en de mogelijkheid tot flexibele werktijden. Vanwege de protestantse achtergrond, met een strenge arbeidsethiek en veel discipline, kan een Zweed werk en privé goed scheiden, wat resulteert in meer rust en een kleinere kans op een burn-out. Deze mentaliteit noemen ze ‘Lagom’. Lagom betekent letterlijk ‘bijna perfect, adequaat, precies zo goed/veel als het zou moeten zijn’.
De werkweek is voor Zweden korter dan in Nederland. 40 uur vs 37,5 uur per week voor de organisatie waar Mark werkt. EuroStat onderzocht in 2012 de reële werkuren per week inclusief overuren. In Zweden werkt men 38,7 uur per week en in Nederland 39,7 uur. Een ander bijzonder verschil is het Zweedse koffiemoment, ofwel ‘Fika’. In veel organisaties is het ‘heilig en verplicht’ om een pauzemoment te nemen tijdens het werken, het leven en de mensen om je heen te waarderen. Even stil staan, hoe druk je ook bent! Collegialiteit is erg belangrijk, juist als je het druk hebt. Onderzoek toont aan dat dit koffiemoment een productiviteit-boost geeft en eveneens het stresslevel laat zakken.
In Zweden zijn medewerkers zich erg bewust van een goede work-life balance. Als vanzelfsprekend doen zij dan ook meer aan ontspanning. Verder geeft Mark aan dat wanneer je kinderen ziek zijn, je als ouders een paar dagen per jaar betaald thuis kunt blijven om voor de kinderen te zorgen. Verder gaan de meeste Zweedse collega’s rond 16:00 uur naar huis om de kinderen op te halen. Mogelijk vertrekken collega’s ook eerder naar huis, aangezien het in de winter om 15:00 uur donker is. Het klimaat heeft natuurlijk ook invloed op de mate van energie.
Ondanks de kortere werkweek, koffiemomenten en Lagom mentaliteit is de productiviteit volgens Mark op het kantoor in Amsterdam hetzelfde als dat in Stockholm. Wat kan HR Nederland hiervan leren? En hoe halen we een beetje van die Zweedse mentaliteit, ook zonder een linkje met de IKEA, naar ons koude kikkerlandje? Door de Langom mentaliteit zelf eens toe te passen op kantoor! Neem af en toe de tijd om koffie, met of zonder taart, te drinken met je collega’s en blijf oog houden voor de combinatie van je werk en privéleven. Past je functie en arbeidsduur op dit moment nog wel bij je levensfase? Ik pretendeer niet dat we massaal aan de kortdurende werkweek moeten beginnen, maar als een kopje koffie op zijn tijd met een collega bijdraagt aan een gezond werkklimaat, dan is het de moeite waard dit eens uit te proberen op jouw werkplek.
