Volgens het Nibud krijgen steeds meer mensen in 2021 problemen om hun rekeningen te betalen. Medewerkers met schulden zijn ook voor werkgevers een probleem. Financiële problemen hebben namelijk veel gevolgen voor de psychische gezondheid en vitaliteit van medewerkers. Werkgevers zien deze problemen bij medewerkers vaak niet op tijd.
Onderzoek van het Nibud uit 2017 laat zien dat 62 procent van de werkgevers personeel heeft met financiële problemen. Hierbij kost het een werkgever al snel 13.000 euro per jaar als een voltijds-medewerker, met een modaal salaris, financiële problemen heeft. Deze kosten hangen samen met afname van de productiviteit, meer ziekteverzuim en de verwerking van loonbeslag. Medewerkers staan open voor hulp van hun werkgever. Van medewerkers die deelnamen aan een onderzoek van Wijzer in geldzaken gaf 76 procent aan steun te willen van hun baas bij financiële problemen.
Volgens het Nibudonderzoek wil 80 procent van de werkgevers medewerkers met geldproblemen graag ondersteunen. Ook ziet 57 procent van de werkgevers personeel met schulden als een groot risico voor de organisatie. De meester werkgevers (80 procent) hebben echter volgens onderzoek van Panteia uit 2020 geen beleid voor het ondersteunen van medewerkers met financiële problemen. Het betreft vooral kleinere werkgevers, hoewel ook veel (middel)grote werkgevers (bijna driekwart) geen beleid hebben ontwikkeld. Enkele grotere werkgevers hebben hun leidinggevenden voorgelicht over het herkennen van financiële problemen bij medewerkers. Ook hebben ze afspraken gemaakt over concrete hulpverlening.
Uit de Nibud-studie blijkt dat werkgevers pas laat zicht hebben op de geldproblemen van hun medewerkers. Meestal weten werkgevers pas van serieuze schulden van een medewerker af als er een deurwaarder in beeld komt of als er sprake is van loonbeslag. Vaak had de betreffende medewerker al langere tijd grote financiële problemen. Als je er als werkgever zo laat bij betrokken raakt, is er nog weinig wat je kunt doen om de problemen te verminderen.
Jacqueline Zuidweg, directeur en oprichter van Zuidweg & Partners, benadrukt dat er meestal al eerdere signalen zijn, zoals het regelmatig vragen om een voorschot. “Wees daarnaast alert op life-events. Liggen mensen in echtscheiding, is er sprake van een ernstige ziekte of verliest de partner een baan, dan is dat vaak de basis voor financiële problemen”, geeft Zuidweg aan. Andere signalen van financiële problemen zijn regelmatig ziekteverzuim of juist extreem veel willen werken om aan extra geld te komen.
Werkgevers willen vaak wel over schulden praten, maar worden afgeremd omdat het zo’n gevoelig en persoonlijk onderwerp is. Nadja Jungmann, Lector Schulden & Incasso aan de Hogeschool Utrecht, adviseert om actief op medewerkers af te stappen. Zo voorkomen werkgevers dat het gesprek te laat plaatsvindt. Volgens Zuidweg verhindert schaamte dat medewerkers hun problemen kenbaar maken. “Juist daarom is het zo belangrijk dat werkgevers het bespreekbaar maken en het taboe doorbreken.”
Bij een gesprek over financiële problemen moet je er vooral op letten dat een medewerker zich niet onder druk voelt staan. “Vraagt een medewerker weer om een voorschot, zeg dan iets in de trant van ‘Misschien overval ik je en antwoord geven hoeft niet, maar is er misschien meer aan de hand?’ Geef daarnaast ook aan dat het gesprek vertrouwelijk blijft”, zegt Jungmann. Zuidweg adviseert werkgevers die het toch lastig vinden om het gesprek aan te gaan, om eventueel een professional in te huren of een informatiemiddag te organiseren over het onderwerp.
Werkgevers twijfelen natuurlijk ook of ze überhaupt wel verantwoordelijk zijn voor een schuldensituatie bij een medewerker. Volgens Jungmann is dat best begrijpelijk, maar kost het uiteindelijk waarschijnlijk meer geld als ze niets doen. “Medewerkers met financiële problemen verzuimen vaker. Ze zijn gemiddeld negen dagen per jaar langer ziek en zullen vanwege de stress ook niet topfit op het werk verschijnen.”
Als werkgever hoef je ook niet meteen schuldhulpverlener te worden. “Maak een plan en verwijs iemand door naar bijvoorbeeld een budgetcoach. De meeste mensen met financiële problemen kijken alleen naar de korte termijn en vragen zich af hoe ze zo snel mogelijk van een deurwaarder afkomen. Ze zijn voornamelijk bezig met overleven”, stelt Jungmann. Een werkgever kan volgens haar helpen om een plan te maken voor de lange termijn en iemand te begeleiden naar gezonde financiële stabiliteit.
Herken je als werkgever signalen van financiële problemen op tijd, dan kun je de medewerker verwijzen naar de juiste schuldhulpverlening. Hiervoor is het erg belangrijk dat het voor medewerkers duidelijk is dat zij welkom zijn om met je te praten over geldzorgen. Je kunt de schaamte hierover zoveel mogelijk wegnemen.
Voor het bieden van hulp bestaan verschillende instrumenten. Voorbeelden zijn de Geldfit Test, de financiële signaallijst Mesis of de TipTrack app van AWVN. Deze bieden nuttige ondersteuning voor werkgevers en medewerkers. Daarnaast kun je medewerkers verwijzen naar een financieel adviseur. Een andere mogelijkheid is dat je bij ‘life events’ adviesgesprekken aanbiedt met een budgetcoach. Ook kun je medewerkers verwijzen naar ondersteuning vanuit organisaties zoals SchuldHulpMaatje, Humanitas, Landelijk Stimuleringsnetwerk Thuisadministratie (LSTA), Kandoor en fiKks. Eventuele kosten kun je bijvoorbeeld voor de helft betalen, waarbij de andere helft uit een duurzaam inzetbaarheidsbudget komt dat aan een medewerker is toegekend.
Bronnen: Nibud en Panteia
