Iedereen is anders. Zo kennen we allemaal in onze omgeving wel een paar zwart-wit-denkers. Mensen die niet alle tinten grijs zien (zo'n 50, hoor ik wel eens), of alles bekijken door een roze bril... Maar dat zwart-wit-denken, is dat nou wel zo handig in onze huidige tijd?
Ikzelf denk van niet. Ik ben namelijk bang dat zwart-wit-denken de wereld vertekent. Voor mijn gevoel is het een soort van denkfout, alsof er maar twee (tegengestelde dus) mogelijkheden zijn en geen tussenliggende varianten. Vandaar natuurlijk ook zwart-wit, alsof er geen grijs bestaat. Laat staan alle andere prachtige kleuren.
Aan de andere kant moet ik zelf ook niet in de valkuil stappen van ‘goed-of-fout’. Ik moet inderdaad eerlijk toegeven dat het in sommige gevallen wel positief kan uitpakken. Ook vanuit het HRM-vak zien we dat het voor bepaalde functies of projecten juist erg prettig en onmisbaar is om heel rechtlijnig te werk te gaan. In het geval van ICT-ers en hun digitale taal is er soms zelfs letterlijk sprake van alleen maar 0-en en 1-en.
Maar goed, terug naar de zwart-wit-denkers. Hoe herkennen we dan zo iemand? In de psychologie wordt aangegeven dat we hem in zijn communicatie vaak woorden horen gebruiken zoals ‘altijd, nooit, overal, iedereen’. Vandaar ook wel eens ‘alles of niets denken’.
Problemen kunnen ontstaan als zwart-wit-denkers oplossingen moeten bedenken voor alledaagse problemen, die veelal helemaal niet zo zwart-wit zijn. Dan kan het gaan om uw medewerkers of collega’s rondom werkgerelateerde uitdagingen, maar ook in de privésfeer natuurlijk. Of wellicht herkent u zichzelf juist wel. Wanneer u zich hier bewust van bent, kunt u de zwart-witte manier van denken proberen om te buigen in meer realistische gedachten. Benoem de eigen gedachten, de twee uitersten en ga expliciet op zoek naar alternatieven in het midden. Durf dus van de gebaande paden af te gaan en de uitkomst juist in het grijze gebied te vinden, of zelfs te creëeren. Ook kunt u anderen in deze richting stimuleren. Dit kost wat lef, maar kant en klare en voor de hand liggende oplossingen zijn heus niet de enige juiste. En fouten maken mag! Daar kunnen we weer wat van leren, nietwaar?
