Tien jaar werkervaring. Minimaal veertig uur steken in een rapport. Of: vergaderen is een must in deze functie. Veel van wat we van medewerkers verwachten, is gebaseerd op aannames. Maar kloppen die eigenlijk wel? Filosoof en auteur Karim Benammar helpt HR-professionals om op een andere manier naar werk en processen te kijken. Door middel van reframing biedt hij organisaties handvatten om de arbeidskrapte aan te pakken.
Fotograaf: Bas Losekoot
Is een rugzak vol werkervaring écht nodig of kan een frisse blik juist meer waarde toevoegen? Tijdens workshops daagt Karim deelnemers uit om hun aannames onder de loep te nemen. Wat als het tegenovergestelde waar is? Vaak leidt dit gedachte-experiment tot verrassende inzichten en een gezonde dosis humor. “Het is fascinerend hoe snel we onze eigen overtuigingen kunnen bevragen als we het durven. Dan ontstaat er een soort kortsluiting in ons hoofd: blijkbaar kan iets anders óók waar zijn. Dan is de lach nooit ver weg.”
Karim stimuleert deze manier van ‘omdenken’. Hij laat deelnemers kijken naar kansen en mogelijkheden, in plaats van naar beperkingen. En daar blijft het niet bij, daar begint het juist. Hij moedigt HRM’ers aan om vervolgens te experimenteren: “Zet eens in een vacaturetekst dat ervaring niet vereist is. Dat is een vrijblijvend experiment, want je hoeft de mensen die daarop reageren niet direct aan te nemen. Maar wie weet levert het wel het gewenste resultaat of nieuwe inzichten op? Experimenteren geeft je de mogelijkheid om je traditionele werkwijze los te laten en iets anders te proberen.”
Een veelvoorkomend thema in zijn workshops is het efficiënter omgaan met tijd. “Veel werk hebben we zelf gecreëerd. Dan heb ik het niet over productiewerkzaamheden op de werkvloer, maar in het middenkader zie ik dit vaak terug. Zijn al die vergaderingen eigenlijk wel nodig? We leggen elkaar hoge standaarden op en lijden onder perfectionisme.” Hij moedigt deelnemers aan om eens minder tijd te nemen voor een taak, bijvoorbeeld door een rapport in één uur te schrijven in plaats van zestien. “Stuur het op en kijk naar de reacties. Vaak is het verrassend positief. Krijg je tóch een negatieve reactie? Dan kan je altijd aangeven dat je de verkeerde versie stuurde en een uitgebreider rapport mailen. Maar wie weet blijkt de eerste versie te voldoen?”
Zelf krijgt Karim bijvoorbeeld de meest lovende reacties op teksten die hij in korte tijd neerpende. “Hoe langer ik erover doe, hoe minder sterk mijn teksten blijkbaar worden. Ergens lang de tijd voor nemen, betekent niet dat het per se beter wordt.”
De filosoof pleit ook voor een kritische blik op overbodige functies en processen. “Bullshitactiviteiten en bullshitjobs bestaan echt. Uit angst zijn we steeds meer protocollen en naslagwerken gaan creëren. Afdelingen die uren werken aan zulke rapporten, die niemand leest, kunnen beter hun energie steken in wat écht nodig is.”
Voor sectoren waar arbeidskrapte in het oog springt, zoals onderwijs en zorg, heeft de auteur praktische adviezen. In het onderwijs ziet hij bijvoorbeeld kansen in het verminderen van contacturen. “Het Nederlandse onderwijs heeft relatief veel contacturen, vooral om werkende ouders te ontlasten. Maar opvang is iets anders dan scholing. Door het aantal uren te verlagen ontstaat er ruimte voor docenten.”
In de zorg benadrukt hij het belang van verwachtingsmanagement. “Als je het qua capaciteit niet redt om iedereen dagelijks uitgebreid te wassen, communiceer dan dat het eens in de twee dagen gebeurt. We verwachten vaak te veel van elkaar.” Hij noemt de aankondiging van PostNL om niet meer dagelijks brieven te bezorgen of brievenbussen ook overdag te legen als een goed voorbeeld. “De tijden veranderen. Als je snel iemand wilt bereiken, stuur je een mail of app.”
Over de toekomst van werk is hij optimistisch. “Ik hoop op meer flexibiliteit, zoals de mogelijkheid om een jaar meer te werken om een huis te kunnen kopen, of een jaar minder werken vanwege het gezin. Maar verandering doet pijn. Organisaties en medewerkers moeten leren omgaan met die wrijving, want niets veranderen is geen optie. Dat doet namelijk óók pijn en daarmee dwing je jezelf in de slachtofferrol. Dus: durf te veranderen!”
