De samenleving verhardt, mensen individualiseren en organisaties zoeken harder dan ooit naar manieren om medewerkers te vinden, binden en boeien. En dat terwijl de vergrijzing nog maar net begint. De arbeidskrapte wordt daardoor alleen maar nijpender. Alle ‘hens aan dek’ dus om je als organisatie te onderscheiden door excellent en inspirerend werkgeverschap. Samenbindend leiderschap, als vorm van nieuw leiderschap, speelt hierin een sleutelrol. Het verbindt de organisatiedoelen met de persoonlijke ambities van medewerkers. Dit artikel bespreekt vier pijlers van samenbindend leiderschap die leiders helpen beter in te spelen op de uitdagingen van deze tijd en de behoeften van diverse generaties op de werkvloer.
Uit het recente Trends in HR-onderzoek blijkt dat medewerkers vaak vertrekken door factoren zoals onvoldoende waardering (50 procent), slechte communicatieve vaardigheden (37 procent) en een gebrek aan begeleiding (19 procent). Deze inzichten benadrukken hoe belangrijk leiderschap is voor het behoud van talent. Samenbindend leiderschap, met zijn focus op vertrouwen, empathie en begeleiding, biedt concrete oplossingen voor deze uitdagingen.
Een belangrijk kenmerk van samenbindend leiderschap is loslaten. Nieuw leiderschap draait niet om alles willen beheersen. Micromanagement is ‘killing’ en belemmert medewerkers in hun ontwikkeling. Het gaat erom dat je de rode draad begrijpt, dit combineert met het stellen van (open) vragen aan de (vak)professionals en dat je hier samen op door kan denken. Dit begint met het creëren van een veilige, positieve en uitnodigende werkcultuur.
Uit het Trends in HR-onderzoek blijkt dat onvoldoende waardering door leiders een van de belangrijkste redenen is waarom medewerkers vertrekken. Samenbindend leiderschap biedt een oplossing door vertrouwen en autonomie te combineren met oprechte aandacht en erkenning. Door medewerkers actief te waarderen, ontstaat een werkomgeving waarin mensen zich gehoord voelen en willen blijven bijdragen. Deze combinatie legt de basis voor creativiteit, innovatie en betrokkenheid. Het resultaat? Beslissingen worden breed gedragen en mens en organisatie groeien samen.
Empathie is een onmisbare kwaliteit in nieuw leiderschap. Het is het vermogen om anderen te begrijpen en hun perspectief te waarderen. Leiders met een hoog empathisch vermogen bouwen betere duurzame relaties op, beheren conflicten effectiever en creëren een ondersteunende en emotioneel veilige werkomgeving.
Volgens het Trends in HR-onderzoek wordt slechte communicatie door leiders gezien als een belangrijke factor die het vertrek van medewerkers beïnvloedt. Leiders met empathisch vermogen versterken niet alleen de verbinding met hun team, maar zorgen ook voor heldere en effectieve communicatie. Ze luisteren actief en creëren duidelijkheid, wat essentieel is om een emotioneel veilige werkcultuur te bevorderen.
Medewerkers voelen zich gezien en gehoord door oprechte aandacht. Dit leidt tot een hechte samenwerking waarin taken en projecten gezamenlijk worden opgepakt. Medewerkers nemen verantwoordelijkheid en maken zelfbewuste keuzes. Het resultaat? Rust in de organisatie en meer initiatieven vanuit het team zelf. Samenbindend leiderschap legt hiermee de basis voor een productieve en veerkrachtige werkomgeving.
Een goede werkcultuur is belangrijk, maar focus en resultaatgerichtheid mogen niet ontbreken. Zonder deze elementen bereik je weinig. Want waar doe je het dan (samen) voor? Hoe zorg je dat je elkaar scherp houdt, leert en vooruitkomt?
Samenbindend leiderschap houdt in dat leiders een visie hebben (hoe compact ook), deze helder communiceren en hieraan richting geven. Stel meetbare doelen, neem doordachte beslissingen en bewaak de voortgang. Dit vereist niet alleen een focus op het eindresultaat, maar ook op het ‘lopen’ van het gezamenlijke proces in het juiste tempo.
Onderzoek wijst uit dat een gebrek aan begeleiding een aanzienlijke invloed heeft op het behoud van medewerkers. Samenbindend leiderschap pakt dit aan door duidelijke doelen te stellen en medewerkers te ondersteunen in hun groei. Regelmatige feedbackmomenten en het respectvolle, open gesprek zijn hierbij onmisbaar. Deze aanpak helpt medewerkers niet alleen om betere resultaten te behalen, maar ook om zich gewaardeerd en gesteund te voelen binnen de organisatie.
Dit vraagt om het continu monitoren van stakeholders in een balans tussen zakelijkheid op de inhoud, zorgzaamheid op de relatie en slimme procesinterventies. Het voeren van respectvolle en eerlijke gesprekken is natuurlijk een ‘open deur’, maar in de praktijk lastig. Vaak denken we dat we de ander kwetsen of bang zijn voor de reactie. Nieuw leiderschap slaagt door de balans tussen zakelijkheid, zorg voor relaties en procesbewustzijn te respecteren.
De uitdrukking ‘bescheidend siert de mens’ zegt eigenlijk alles. In samenbindend leiderschap staat de leider niet centraal, maar het team. In de praktijk is dat weerbarstig voor leiders en bestuurders van organisaties. Bescheiden leiders erkennen de bijdragen van anderen en zien succes als een collectieve prestatie. Jim Collins (2001) beschrijft in zijn boek ’Good to Great’ dat succesvolle leiders een combinatie tonen van persoonlijke en gepaste bescheidenheid en professionele wilskracht. Deze leiders zijn in staat om hun ego opzij te zetten en de prestaties van hun team te vieren. Kwetsbaarheid tonen is krachtig. Het versterkt de verbinding tussen leider en team.
Nieuw leiderschap; de kracht van samenbinden leiderschap
De vier leiderschapselementen van samenbindend leiderschap bieden concrete handvatten om de uitdagingen van deze tijd aan te pakken. Zoals uit het Trends in HR-onderzoek blijkt, zijn waardering, communicatie en begeleiding essentiële factoren om medewerkers te behouden.
Door samenbindend leiderschap toe te passen, creëren leiders niet alleen een werkcultuur waarin medewerkers willen blijven, maar versterken ze ook de prestaties en toekomstbestendigheid van de organisatie. Wanneer leiders deze elementen goed toepassen, stijgt de productiviteit en worden doelen samen gerealiseerd. En hoe mooi is het om successen met elkaar te kunnen vieren? Leiders hebben hierin een wezenlijke en bepalende rol. Zij kunnen het succes van de organisatie maken of breken.
Dit artikel is geschreven door Marcel van den Bekerom, directeur bij Reijn.
