Trends en ontwikkelingen in werk tonen vaak parallellen met het verleden. De nieuwste publicatie ‘Werken toen, nu & straks’ van Driessen HRM stelt het verleden, heden en de toekomst van werk in de (semi) publieke sector centraal aan de hand van een onderzoek door TNS Nipo en interviews met diverse experts.
Om de toekomst van werk te kunnen begrijpen, gaan we eerst terug in de tijd. We zien dat tot zo’n 12.000 jaar geleden de mensheid voornamelijk bestond uit voedselverzamelaars en jagers die in kleine gemeenschappen nauw samenwerkten om te overleven. In de eeuwen daarna ontstond een steeds verdere arbeidsspecialisatie en bleven arbeidsverhoudingen voornamelijk wederkerig. De laatste vijfhonderd jaar nam het aandeel van de wereldbevolking in loondienst toe. Na de oliecrisis van 1970 worden arbeidscontracten steeds losser. Op dit moment zijn de drie belangrijkste trends in werk: digitalisering, zelfontplooiing en flexibilisering.
Deze trends zien we terug in een representatief onderzoek dat wij in samenwerking met TNS Nipo onder 560 werkenden in de (semi) publieke sector hebben uitgevoerd. De resultaten laten zien dat 83% van de respondenten het (zeer) belangrijk vindt om zichzelf te kunnen ontwikkelen in hun werk. Slecht 57% van de respondenten vindt dat hun werkgever op dit moment voldoende ontwikkelingsmogelijkheden biedt. Over de rol van de afdeling HRM bij hun ontwikkeling is slechts 30% van de respondenten (zeer) tevreden. 1 op de 5 is zelfs zeer ontevreden.
Het onderzoek laat zien dat waar veel werkgevers digitalisering zien als een kans, werknemers het eerder als bedreiging zien. Flexibilisering wordt als minder bedreigend ervaren. 81% van de werknemers met een vast contract zou overwegen een flexibele baan te accepteren als die beter past bij hun ambities en behoeften. Met behoud van financiële zekerheid is dit zelfs 85%. Ouderen en laagopgeleiden geven hun vaste baan minder snel op dan jongeren en middelbaar- en hoogopgeleiden. Ambities, arbeidsvoorwaarden en plezier bewegen medewerkers met een vast contract richting een flexibel contract.
Dat ons werk de komende jaren gaat veranderen, daarvan zijn vele experts overtuigd. Zo verwacht kunstenaar en filosoof Koert van Mensvoort dat we over een aantal jaar weer terug zijn bij ons oorspronkelijke biologisch ritme. Dat betekent dat werk en privé in de toekomst steeds meer met elkaar wordt verweven. Bijzonder hoogleraar Ruud Veltenaar ziet in de toekomst een zelfredzame samenleving met welzijn en zelfontplooiing als belangrijkste kapitaal. Geluksprofessor Leo Bormans denkt dat het welbevinden van mensen – of ‘je goed voelen’ – op het werk en ook daarbuiten, belangrijker wordt dan materiële zaken zoals een mooi salaris of een dure auto.
Tenslotte ziet hoogleraar arbeidsmarkt Ton Wilthagen zelfonplooiing van mensen als de sleutel tot flexibilisering. Hierin zit meer zekerheid dan in een vast contract of wat dan ook. Iedereen die zich nu vooral richt op de eigen organisatie en interne arbeidsmarkt, moet zich transformeren tot een arbeidsmarktmanager. Verbind de interne- met de externe arbeidsmarkt om goede mensen aan te trekken, maar ook om mensen de stap naar buiten de eigen organisatie te laten maken.
De publicatie ‘Werken toen, nu & straks’ van Driessen HRM gaat dieper in op het verleden, heden en toekomst van werk. De publicatie is gratis aan te vragen of te downloaden via www.driessen.nl/werken.
